HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Mỹ cam kết giúp Việt Nam cải tiến khả năng quốc phòng trên nhiều mặt, theo bản tuyên bố chung hai bên đưa ra nhân chuyến thăm của tổng thống Mỹ.
Gần 50 năm sau khi miền Nam Việt Nam sụp đổ, Mỹ đồng ý giúp kẻ cựu thù xây dựng khả năng quốc phòng, một cách gián tiếp nhìn nhận rằng Trung Quốc hiện đang cùng là thách thức chung cho cả hai bên, hơn là thách thức giữa Mỹ với Việt Nam.
Bản tuyên bố chung công bố ngày Thứ Hai, 11 Tháng Chín, giữa ông Joe Biden, tổng thống Mỹ, và ông Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư đảng CSVN, nói hai bên “Hoan nghênh các hợp tác nhiều hơn nữa về công nghệ quốc phòng và thương mại quốc phòng. Hoa Kỳ tiếp tục cam kết trợ giúp Việt Nam phát triển năng lực quốc phòng tự chủ dựa trên nhu cầu và cơ chế đã được thiết lập.”
Việt Nam và Mỹ nâng mối quan hệ từ “Đối tác toàn diện” lên “Đối tác chiến lược toàn diện” ngang hàng với quan hệ của Việt Nam với Nga, Trung Quốc, Nam Hàn và Ấn Độ. Tổng Thống Biden ca ngợi kết quả này đạt được sau nhiều nỗ lực suốt nhiều chục năm qua, từ xung đột đến bình thường hóa ngoại giao và tới nay là nâng mối quan hệ lên bậc cao nhất.
“Việt Nam và Hoa Kỳ là hai đối tác quan trọng mà theo tôi đang ở thời điểm nghiêm trọng. Tôi nói vậy không phải là vì nói theo lịch sự đâu,” ông Biden nói trong cuộc họp báo ở Hà Nội. Dịp này, ông bắn tiếng cho Bắc Kinh biết rằng việc nâng cấp quan hệ với Việt Nam “Không phải để kềm chế Trung Quốc.”
Những năm gần đây, chính phủ Mỹ đã viện trợ cho Việt Nam hai chiếc tàu Cảnh Sát Biển 3,200 tấn, một số tàu cao tốc cỡ nhỏ được đóng mới. Ngoài ra, Việt Nam cũng chỉ mua của Mỹ một số máy bay trinh sát không người lái cỡ nhỏ ScanEagle, máy bay huấn luyện phi công quân sự căn bản T-6 A Texan II. Trong khi đó, Hà Nội chi hàng tỷ đô la mua đủ loại võ khí hạng nặng của Nga.
Trước đây, đã có phái đoàn quân đội Việt Nam đến Hawaii, Mỹ, được cho ngồi trên máy bay trinh sát biển và chống tàu ngầm Orion P-3 do hãng Lockheed Martin chế tạo. Cũng từng có tin Hà Nội muốn Washington cung cấp cho sáu chiếc này nhưng Mỹ chỉ muốn cung cấp ba thôi. Tuy nhiên đến nay vẫn không thấy tin gì tiếp theo.
Hiện hàng trăm máy bay Orion P-3 đang “đắp chiếu” tại một nghĩa địa máy bay phế thải, căn cứ Không Quân Davis-Monthan gần thành phố Tucson, Arizona. Các nhà thầu quốc phòng Lockheed Martin, Boeing nhiều hơn một lần cử đại diện đến Việt Nam mà dịp gần đây nhất là Tháng Ba vừa qua.
Từng thấy báo chí Việt Nam từ hai năm nay đưa tin Mỹ chuẩn bị chuyển giao cho Việt Nam một chiếc tàu Cảnh Sát Biển lớp Hamilton trọng tải 3,200 tấn. Người ta thấy cả video tàu được sơn lại và gỡ bỏ bớt võ khí tại một cơ sở sửa chữa thuộc tiểu bang Washington và đến nay vẫn không thấy tin bàn giao.
Chỉ vài ngày trước khi diễn ra cuộc họp thượng đỉnh ASEAN và tổng thống Mỹ đến thăm Việt Nam, Trung Quốc công bố “bản đồ tiêu chuẩn” mới cho Biển Đông với 10 vạch. Nhiều khu vực lấn sâu vào các vùng biển đặc quyền kinh tế của các nước khu vực phía nam, đặc biệt là Việt Nam và Philippines. Các nước bị ảnh hưởng, gồm cả Việt Nam, đã lập tức lên tiếng phản bác. (TN) [qd]
