Tiếng nói trung thực cộng đồng Người Việt Hải Ngoại hướng về đất nước cùng chung tay xây dựng một Tổ Quốc Việt Nam huy hoàng, tráng lệ, oai hùng để vươn mình cùng thế giới năm châu bốn biển. QUÊ HƯƠNG TÔI – ĐẤT NƯỚC TÔI mãi mãi trường tồn để xứng danh con HỒNG cháu LẠC VIỆT NAM MUÔN NĂM
Putin Nga mới ra lệnh động viên ba trăm ngàn quân [300.000] để bổ xung cho cuộc xâm lược Ukraina đang thua và tháo chạy tán loạn thì đã có 275 ngàn [275.000] thanh niên Nga trong độ tuổi động viên lũ lượt vượt biên chống lệnh động viên của ác quỷ Putin!
Putin ra lệnh động viên để bắt dân Nga chết thay cho bản thân Putin mà khùng diên ngu dốt tới mức không tiên liệu được dân Nga sẽ lật đổ và giết chết Putin để tự cứu họ và cứu đất nước dân tộc Nga!
Ngày đền tội của tên Putin độc tài khát máu đã tới và chắc chắn sẽ tới rất nhanh!
* * *
VietCatholic Media27/Sep/2022
1. Nga triển khai binh lính, và thiết giáp tới biên giới Georgia trong bối cảnh xảy ra cuộc di cư khổng lồ của người Nga
Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “Russia Deploys Soldiers, Armored Vehicle to Georgia Border Amid Exodus”, nghĩa là “Nga triển khai binh lính, và thiết giáp tới biên giới Georgia trong bối cảnh xảy ra cuộc di cư khổng lồ của người Nga.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Túy Vân.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga, gọi tắt là FSB, đã triển khai binh sĩ và một số thiết giáp tới biên giới của nước này với Georgia khi những người đàn ông Nga cố gắng chạy trốn lệnh động viên bán phần của Vladimir Putin.
Hãng thông tấn nhà nước Nga RBC dẫn nguồn từ Cục biên phòng của FSB ở cộng hòa Bắc Ossetia-Alania của Nga cho biết họ đã hành động trong trường hợp một số công dân Nga cố gắng xâm phạm biên giới của Georgia.
FSB đã triển khai quân đội để bảo đảm rằng những người trong lực lượng dự bị không thể rời khỏi đất nước “mà không hoàn thành các thủ tục biên giới”.
“Xe bọc thép đang di chuyển đến đó, nhưng nó không di chuyển để thiết lập một trạm kiểm soát; nói một cách đại khái nó là nguồn dự trữ cho mọi trường hợp không lường trước được,” Cục biên phòng cho biết.
“Sẽ không có trạm kiểm soát nào được thiết lập… trạm kiểm soát đang hoạt động bình thường, không có giới hạn nào về việc xuất cảnh của nam công dân trong độ tuổi nhập ngũ”
Kênh truyền hình Dozhd độc lập đã công bố các bức ảnh và video về những người mặc quân phục ngồi trên thiết giáp chở quân nhân đi ngang qua một dòng xe hơi.
Tin tức được đưa ra trong bối cảnh có tin Putin đang chuẩn bị ngăn những người đàn ông trong độ tuổi nhập ngũ rời khỏi đất nước.
Cơ quan truyền thông độc lập của Nga Meduza đưa tin rằng lệnh cấm đi lại sẽ được Điện Cẩm Linh công bố sau khi kết thúc các cuộc trưng cầu dân ý đang diễn ra tại 4 khu vực bị chiếm đóng của Ukraine là Luhansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia.
Meduza trích dẫn hai nguồn tin trong Điện Cẩm Linh cho biết lệnh cấm sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 28 tháng 9. Newsweek đã liên hệ với Điện Cẩm Linh để đưa ra bình luận.
Trong những ngày diễn ra sau sắc lệnh động viên bán phần của Putin, sẽ ảnh hưởng đến 300.000 quân dự bị, các hàng dài người chờ đợi khổng lồ đã được nhìn thấy ở biên giới các nước láng giềng như Georgia và Phần Lan.
Một cuộc tìm kiếm của Newsweek trên Yandex Maps hôm thứ Năm cho thấy nhiều phương tiện giao thông gần biên giới phía nam của Nga, cho thấy những người đàn ông đang bỏ trốn để phản ứng với sắc lệnh rằng những người dự bị sẽ được triệu tập để chiến đấu ở Ukraine.
Sáng hôm sau khi Tổng thống Putin tuyên bố điều động một phần, giao thông có thể nhìn thấy kéo dài hàng km đến trạm kiểm soát biên giới ở Verkhnii Lars trên biên giới Nga-Georgia.
Truyền thông nhà nước Nga dẫn lời các quan chức địa phương hôm Chúa Nhật cho biết, có thời điểm, thời gian chờ đợi để vào Georgia kéo dài 48 giờ, với hơn 3.000 phương tiện xếp hàng tại điểm biên giới.
Theo dữ liệu từ chính phủ Georgia, khoảng 40.000 người Nga đã chạy đến thủ đô Tbilisi kể từ khi Tổng thống Putin tiến hành một cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào ngày 24/2.
Hiện vẫn chưa rõ có bao nhiêu người đã đến Georgia kể từ khi có sắc lệnh động viên bán phần của Putin, tuy nhiên, nhóm Verkhnii Lars trên Telegram, được thành lập cho những du khách muốn qua biên giới tại trạm kiểm soát, đã có hàng chục nghìn thành viên tham gia chỉ trong vài ngày qua.
Dmitry Kuriliyunok nói với Reuters tại Tbilisi: “Khi chúng tôi biết về lệnh động viên, chúng tôi đã bỏ mọi thứ ở nhà và nhảy lên xe. Chúng tôi hoàn toàn phản đối cuộc chiến này. Đối với chúng tôi, cũng như đối với những người khác, điều đó thật đáng sợ. Chết và giết người khác, và để làm gì? Chúng tôi không hiểu. Do đó, chúng tôi quyết định bỏ trốn”.
2. Chiến binh của Vương quốc Anh tiết lộ về cách đối xử với binh lính phương Tây trong nhà tù Nga
Như chúng tôi đã loan tin, tổng cộng 215 quân nhân bảo vệ Mariupol, những người đã tổ chức phòng thủ tại nhà máy thép Azovstal, thành trì cuối cùng của Ukraine trong khu vực, đã được giải phóng khỏi sự giam giữ của Nga do một nỗ lực hoán đổi lớn. Chánh văn phòng Tổng thống, Andriy Yermak, đã cho biết như trên.
Trong số những người được thả có 10 người nước ngoài đã chiến đấu cho Ukraine và bị đe dọa giết chết. Một trong những người đó là anh Aiden Aslin đã lên tiếng cáo buộc những cách đối xử dã man của người Nga trong các nhà tù.
Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “Western Soldiers Treatment in Russian Prisons Revealed by U.K. Fighter”, nghĩa là “Chiến binh của Vương quốc Anh tiết lộ về cách đối xử với binh lính phương Tây trong nhà tù Nga.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Túy Vân.
Một người lính Anh đã chia sẻ cách đối xử mà các chiến binh phương Tây phải đối mặt trong các nhà tù sau khi bị quân Nga bắt ở Ukraine.
Aiden Aslin, 28 tuổi, tiết lộ rằng một cai ngục người Nga đã nói với anh rằng cái chết của anh ta có thể “nhanh chóng hoặc đẹp đẽ” và nói rằng mình đã bị đối xử “tệ hơn một con chó”.
Aislin nói với tờ Sun của Anh hôm Chúa Nhật rằng anh bị buộc phải hát quốc ca Nga, bị đánh đập và thậm chí bị đâm trong suốt 5 tháng dưới tay những kẻ bắt giữ anh.
Người lính Anh là một trong hàng nghìn chiến binh nước ngoài ở Ukraine. Theo Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuela, khoảng 20,000 người từ 52 quốc gia đã tình nguyện chiến đấu chống lại Nga sau khi chiến tranh bùng nổ.
Aslin bị bắt sau cuộc bao vây Mariupol vào tháng 4 và sau đó được đưa đến vùng Donetsk ly khai. Ở đó, anh ta tuyên bố đã bị giam trong một phòng giam chỉ rộng 2m vuông đầy gián và rận.
Trong cuộc phỏng vấn, Aislin cho biết những kẻ bắt giữ anh đã sớm biết anh không phải là người Ukraine sau khi họ kiểm tra hộ chiếu sau khi anh bị bắt.
Anh ấy nói với The Sun: “Người lính hỏi bằng tiếng Nga, ‘mày đến từ đâu?’ Tôi nói với anh ta rằng tôi đến từ Vương quốc Anh và anh ta đã đấm vào mặt tôi.”
“Họ tách tôi ra khỏi những người khác và bắt đầu phỏng vấn tôi ở phía sau một chiếc xe bọc thép.
“Tôi nói nhỏ với viên chỉ huy của mình rằng, ‘anh nghe tôi nói đây, tôi sẽ bị bắt, họ có thể sẽ giết tôi, tôi cần anh nói với gia đình tôi nếu anh may mắn thoát ra được rằng tôi yêu họ’.”
Sau đó, anh ta nói rằng anh ta đã nhiều lần bị đánh trong khi thẩm vấn và thậm chí còn bị dọa cắt hết hai lỗ tai.
Aslin kể chi tiết cuộc gặp gỡ với một tên cai ngục: “Hắn ta nói, ‘mày có thấy tao đang làm gì với mày không?’ Hắn chỉ vào lưng tôi. Hắn cho tôi xem con dao găm của hắn và tôi thấy hắn ta đâm lưỡi lê vào lưng tôi”.
“Sau đó anh ta hỏi tôi, ‘mày muốn một cái chết nhanh chóng hay một cái chết đẹp?’ Tôi trả lời bằng tiếng Nga, ‘một cái chết nhanh chóng.’ Hắn ta cười và nói “không, mày sẽ có một cái chết đẹp… và tao sẽ bảo đảm với mày rằng đó là một cái chết đẹp.”
Aslin nằm trong số 10 công dân phương Tây được thả theo thỏa thuận trao đổi tù nhân do cựu chủ sở hữu câu lạc bộ bóng đá Chelsea Roman Abramovich và các quan chức Ả Rập Saudi làm trung gian.
Trong số các tù nhân được trả tự do có các cựu binh Hoa Kỳ Alex Drueke, 40 tuổi và Andy Huỳnh Ngọc tài, 27 tuổi, cả hai đều đến từ Alabama.
Dì của Drueke, Dianna Shaw cho biết trong một tuyên bố gửi đến CBS 42: “Chúng tôi rất vui mừng thông báo rằng Alex và Andy đã được tự do. Họ đang được cư ngụ tại đại sứ quán Hoa Kỳ ở Ả Rập Xê Út an toàn và sau khi kiểm tra y tế và phỏng vấn, họ sẽ trở về Hoa Kỳ”.
“Chúng tôi đánh giá cao những lời cầu nguyện của mọi người và đặc biệt là sự liên lạc và hỗ trợ chặt chẽ của các quan chức được bầu của chúng tôi, Đại sứ Ukraine Marakrova và các thành viên của đại sứ quán Hoa Kỳ tại Ukraine, Ả Rập Xê Út và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.”
Newsweek đã liên hệ với Bộ Ngoại giao Mỹ để đưa ra bình luận.
Nga đang tăng cường nỗ lực chiến tranh sau khi Tổng thống Vladimir Putin công bố sắc lệnh động viên để điều động thêm khoảng 300.000 quân.
Các khu vực ly khai ở Ukraine cũng đã bắt đầu bỏ phiếu trong các cuộc trưng cầu dân ý để trở thành một phần của Nga. Mỹ và nhiều quốc gia khác đã lên án cuộc trưng cầu dân ý và từ chối công nhận kết quả.
3. Tôi không muốn tử trận vì tham vọng của người khác
Căng thẳng bao trùm khi một vệt dài ô tô xếp hàng dài gần trạm kiểm soát Petkuhovo ở biên giới giữa Nga và Kazakhstan.
Andrei Alekseev, một kỹ sư 27 tuổi đến từ thành phố Yekaterinburg, nằm trong số nhiều người đàn ông trong hàng đợi chạy trốn khỏi Nga trước lệnh động viên của Tổng thống Vladimir Putin.
Alekseev nói với CNN rằng anh ta thức dậy khi nghe được lệnh động viên của Putin vào sáng thứ Tư và biết rằng mình phải chạy khỏi Nga. Anh ấy đã gặp bạn bè của mình vào đêm hôm đó để thảo luận về các bước tiếp theo của họ và quyết định tránh mọi rủi ro và rời Nga mà không có kế hoạch nào trong đầu.
“Tại biên giới, tất cả những người đàn ông được hỏi liệu họ có phục vụ trong quân đội hay không và loại nghĩa vụ quân sự của họ là gì”, Alekseev nói với CNN.
“Tuy nhiên, tôi cảm thấy may mắn rằng những người lính biên phòng rất thông cảm. Tôi có những người bạn đã vượt biên sang Kazakhstan ở một trạm kiểm soát khác và họ đã phải đối mặt với những câu hỏi hóc búa, họ phải mất bảy giờ để vượt qua”, anh nói với CNN.
Kirill Ponomarev, 23 tuổi, cũng trốn khỏi Nga qua biên giới Kazakhstan, cho biết anh đã rất vất vả để đặt được vé. Vào đêm trước khi ông Putin phát biểu, anh đã tìm kiếm vé để rời khỏi nước Nga.
“Vì một số lý do, tôi không thể mua được vé vào đêm hôm trước trong khi chờ bài phát biểu của Putin. Và rồi tôi lăn ra ngủ mà không mua được vé, khi tỉnh dậy, giá vé đã nhảy vọt”, Ponomarev nói với CNN.
Những người đàn ông đổ xô đến biên giới, trao đổi lời khuyên trên các kênh Telegram và giữa những người bạn. Các chuyến bay một chiều ra khỏi nước Nga đã bán hết trong vài giờ kể từ khi có thông báo về lệnh động viên.
Bốn trong số năm quốc gia thuộc Liên minh Âu Châu giáp với Nga đã cấm nhập cảnh đối với người Nga bằng thị thực du lịch, trong khi việc xếp hàng để vượt qua biên giới đất liền ra khỏi Nga đến các nước thuộc Liên Xô cũ như Kazakhstan, Georgia và Armenia phải mất hơn 24 giờ.
Hệ thống chính trị càng tập trung vào một lãnh đạo duy nhất thì càng phải lưu tâm đến những thiếu sót và tính cách khác thường của nhà lãnh đạo đó. Trong trường hợp của Tập, nhà lãnh đạo là người không thích bị chỉ trích, cố chấp và độc tài.
Tính cách này đã hiện rõ ngay từ trước khi ông nhậm chức chủ tịch nước. Năm 2008, Tập trở thành Hiệu trưởng của Trường Đảng Trung ương, nơi tôi giảng dạy. Một năm sau đó, trong một cuộc họp cấp khoa, hiệu phó nhà trường đã chuyển lời đe dọa của Tập tới các giảng viên, rằng ông sẽ “không bao giờ cho phép họ vừa ăn từ bát cơm của đảng, vừa cố gắng đập vỡ nồi cơm của đảng” – nghĩa là nhận lương từ chính phủ trong khi vẫn âm thầm chỉ trích hệ thống. Tức giận trước quan điểm ngớ ngẩn của Tập rằng ĐCSTQ mới là người đóng góp cho ngân sách nhà nước, chứ không phải những người dân đóng thuế, từ chỗ ngồi của mình, tôi đã hỏi vặn lại thật to, “Thế còn đảng ăn từ bát cơm của ai? Đảng ăn từ bát cơm của dân nhưng ngày nào cũng đập nồi cơm của họ.” Đã không ai báo cáo tôi, vì các đồng nghiệp cũng đồng ý với tôi.
Khi chính thức nắm quyền, Tập tỏ rõ rằng mình không có hứng thú lắng nghe những lời chỉ trích. Ông không sử dụng các cuộc họp của Ủy ban Thường vụ và Bộ Chính trị như những cơ hội để thảo luận kỹ càng về chính sách, mà là cơ hội cho những cuộc độc thoại kéo dài hàng giờ đồng hồ. Theo số liệu chính thức, từ tháng 11/2012 đến tháng 02/2022, ông đã tổ chức 80 “buổi học tập thể”, trong đó ông trình bày dài dòng về các chủ đề định sẵn trước Bộ Chính trị. Ông cũng từ chối bất kỳ lời đề nghị nào từ cấp dưới mà ông cho là sẽ khiến bản thân trông xấu đi. Theo một người bạn cũ của Vương Kỳ Sơn, người từng là Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tập, nghĩa là một thành viên trong vòng tròn thân tín của chủ tịch, Vương từng đề xuất rằng “quy định tám điểm” của Tập, một danh sách các yêu cầu đối với đảng viên, phải được trở thành yêu cầu chính thức của đảng. Nhưng ngay cả hành động mang tính nịnh hót này cũng bị Tập coi là một sự sỉ nhục vì nó nghe như không phải ông là người đề xuất, và ông đã quở trách Vương ngay tại chỗ.
Tập Cập Bình cũng là một nhà quản lý vi mô. Như nhiều nhà phân tích đã chỉ ra, ông làm việc như một “chủ tịch của mọi thứ.” Chẳng hạn, trong năm 2014, ông đã 17 lần ban hành chỉ thị về bảo vệ môi trường – một mức độ can thiệp đáng kể, nếu xét đến khối lượng công việc khổng lồ của ông. Đặng Tiểu Bình, Giang Trạch Dân, và Hồ Cẩm Đào đều nhận ra rằng việc quản lý một quốc gia rộng lớn như Trung Quốc đòi hỏi phải tính đến sự phức tạp của từng địa phương. Họ nhấn mạnh rằng cán bộ thuộc tất cả các cấp nên nhận chỉ thị từ Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nhưng phải biết điều chỉnh chúng trong các tình huống cụ thể khi cần thiết. Sự linh hoạt như vậy là rất quan trọng đối với phát triển kinh tế, vì nó trao cho giới chức địa phương cơ hội đổi mới. Tuy nhiên, Tập nhấn mạnh rằng các chỉ thị của ông phải được tuân theo đúng từng chữ một. Theo tôi được biết, một bí thư huyện uỷ vào năm 2014 đã cố gắng tạo ra một ngoại lệ đối với các quy định mới của chính quyền trung ương về tiệc chiêu đãi, vì địa phương ông thường xuyên phải đón tiếp các đoàn đại biểu của các nhà đầu tư nước ngoài. Khi Tập hay tin về cố gắng đổi mới này, ông đã rất tức giận, cáo buộc vị quan chức trên đã “nói xấu chính sách của Ban Chấp hành Trung ương” – một cáo buộc vô cùng nghiêm trọng, và sau vụ việc này, nó đã được chính thức đưa vào các quy định kỷ luật của đảng và người vi phạm sẽ bị trừng phạt bằng cách khai trừ khỏi đảng.
Kể từ thời Mao, ĐCSTQ từng có một truyền thống lâu đời, theo đó các cán bộ có thể viết thư đề xuất và thậm chí là thư chỉ trích cho lãnh đạo cao nhất, nhưng những người dám thử điều này với Tập ngay từ đầu nhiệm kỳ của ông đã bị dạy cho một bài học. Khoảng năm 2017, Lưu Á Châu (Liu Yazhou), một tướng trong Quân đội Giải phóng Nhân dân và là con rể của cựu chủ tịch nước Lý Tiên Niệm, đã viết thư cho Tập, khuyến nghị rằng Trung Quốc nên đảo ngược chính sách ở Tân Cương và ngừng giam giữ người thiểu số Duy Ngô Nhĩ. Ông đã bị cảnh báo không được phép nói xấu các chính sách của Tập. Việc Tập từ chối chấp nhận những lời khuyên kiểu này đã loại bỏ một phương pháp tự sửa sai quan trọng.
Tại sao, khác với những người tiền nhiệm của mình, Tập lại kiên quyết không nghe theo lời khuyên của người khác? Tôi nghi ngờ một phần nguyên nhân là ông ta có phức cảm tự ti, khi biết rằng trình độ của mình kém hơn so với các lãnh đạo cấp cao khác trong ĐCSTQ. Dù theo học ngành kỹ thuật hóa học tại Đại học Thanh Hoa, Tập được nhận vào theo diện “công – nông -binh”, một loại sinh viên được nhận vào những năm 1970 dựa trên độ tin cậy chính trị và lý lịch giai cấp, chứ không phải thành tích học tập. Ngược lại, Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào đã vượt qua kỳ thi đại học có tính cạnh tranh cực cao. Năm 2002, khi còn là cán bộ cấp tỉnh, Tập đã nhận bằng tiến sĩ về lý thuyết Mác-xít, cũng tại trường Thanh Hoa, nhưng như nhà báo người Anh Michael Sheridan đã chỉ ra, luận văn của Tập có rất nhiều đoạn bị nghi ngờ là đạo văn. Theo kinh nghiệm của tôi từ thời còn ở Trường Đảng Trung ương, các quan chức cấp cao thường giao bài vở ở trường cho trợ lý giải quyết, trong khi các giáo sư của họ nhắm mắt làm ngơ. Thật vậy, vào thời điểm mà ông được cho là phải hoàn thành luận văn của mình, Tập đang giữ chức Tỉnh trưởng Phúc Kiến – cực kỳ bận rộn.
SAI LẦM NỐI TIẾP SAI LẦM
Trong bất kỳ hệ thống chính trị nào, quyền lực không được kiểm soát cũng đều nguy hiểm. Khi xa rời thực tế và thoát khỏi sự ràng buộc của đồng thuận, một nhà lãnh đạo có thể hành động hấp tấp, triển khai các chính sách thiếu khôn ngoan, không được lòng dân, hoặc cả hai. Do đó, chẳng ngạc nhiên khi phong cách cai trị biết tuốt của Tập đã dẫn đến nhiều quyết định tai hại. Điểm chung là người ta không thể xác định được tác động thực tế của các chỉ thị của ông.
Trước tiên là các chính sách đối ngoại. Đi ngược lại với chủ trương “ẩn mình chờ thời” của Đặng Tiểu Bình, Tập đã quyết định trực tiếp thách thức Mỹ và theo đuổi một trật tự thế giới lấy Trung Quốc làm trung tâm. Đó là lý do tại sao ông ta đã có những hành vi mạo hiểm và gây hấn ở nước ngoài, quân sự hóa Biển Đông, đe dọa Đài Loan, và khuyến khích các nhà ngoại giao của mình áp dụng phong cách “ngoại giao chiến lang” hung hăng hơn. Tập cũng thành lập một liên minh trên thực tế với Tổng thống Nga Vladimir Putin, khiến Trung Quốc càng xa lánh cộng đồng quốc tế. Sáng kiến Vành đai và Con đường của ông đã tạo ra làn sóng phản kháng ngày càng tăng khi các quốc gia mệt mỏi vì nợ nần và tham nhũng phát xuất từ chương trình này.
Các chính sách kinh tế của Tập cũng phản tác dụng theo cách tương tự. Cải cách thị trường là một trong những thành tựu tiêu biểu của ĐCSTQ, giúp hàng trăm triệu người Trung Quốc thoát khỏi đói nghèo. Nhưng khi Tập lên nắm quyền, ông coi khu vực tư nhân là mối đe dọa đối với quyền lực của mình, và đã cho hồi sinh nền kinh tế kế hoạch thời Mao. Ông củng cố các công ty nhà nước và thành lập các chi bộ đảng trong khu vực tư nhân để chỉ đạo cách thức hoạt động của các doanh nghiệp. Dưới chiêu bài chống tham nhũng và thực thi luật chống độc quyền, ông ta đã cướp tài sản của nhiều công ty tư nhân và doanh nhân. Trong vài năm qua, một số công ty năng động nhất của Trung Quốc, bao gồm Tập đoàn Bảo hiểm Anbang và Tập đoàn HNA, đã buộc phải giao quyền kiểm soát công việc kinh doanh cho nhà nước. Những cái tên khác, chẳng hạn như Tập đoàn Tencent và gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba, đã bị ép phải khuất phục bằng sự kết hợp của các quy định mới, các vụ điều tra và xử phạt. Năm 2020, Tôn Đại Ngọ (Sun Dawu), vị tỷ phú là chủ sở hữu một tập đoàn nông nghiệp, người từng công khai chỉ trích Tập vì hành vi đàn áp các luật sư nhân quyền, đã bị bắt giam với các cáo buộc sai sự thật và sớm phải nhận bản án 18 năm tù. Tập đoàn của ông đã bị bán rẻ cho một công ty nhà nước được thành lập vội vàng, trong một cuộc đấu giá có dàn xếp, với cái giá chỉ bằng một phần nhỏ giá trị thực của nó.
Như dự đoán, Trung Quốc đã chứng kiến tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại và hầu hết các nhà phân tích tin rằng tăng trưởng sẽ còn chậm hơn nữa trong những năm tới. Dù có nhiều nguyên nhân lý giải tình trạng này – bao gồm các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với các công ty công nghệ Trung Quốc, chiến tranh Ukraine, và đại dịch Covid-19 – vấn đề cơ bản là sự can thiệp của ĐCSTQ vào nền kinh tế. Chính phủ liên tục can thiệp vào khu vực tư nhân để đạt được các mục tiêu chính trị, đây vốn là một liều thuốc độc đối với năng suất. Nhiều doanh nhân Trung Quốc sống trong nỗi sợ hãi rằng công ty của họ sẽ bị tịch thu, hoặc bản thân họ sẽ bị giam giữ, vốn không phải là kiểu tư duy sẽ khuyến khích đổi mới. Vào tháng 4, khi triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc xấu đi, Tập đã chủ trì một cuộc họp của Bộ Chính trị để tiết lộ giải pháp mà ông cho là sẽ khắc phục tình trạng tồi tệ của nền kinh tế: kết hợp hoàn thuế, giảm phí, đầu tư cơ sở hạ tầng và nới lỏng tiền tệ. Nhưng vì không có đề xuất nào trong số này giải quyết được vấn đề gốc rễ là sự can thiệp quá mức của nhà nước vào nền kinh tế, nên chúng chắc chắn sẽ thất bại.
Không có lĩnh vực nào mà mong muốn kiểm soát của Tập lại gây ra thảm họa nhiều hơn là phản ứng của ông với đại dịch Covid-19. Khi bệnh dịch bùng phát lần đầu tiên ở thành phố Vũ Hán vào tháng 12/2019, Tập đã bưng bít thông tin về căn bệnh nhằm giữ gìn hình ảnh của một Trung Quốc hưng thịnh. Trong khi đó, các quan chức địa phương rơi vào thế bị động. Một tháng sau, với tư cách là thị trưởng Vũ Hán, Chu Tiên Vượng (Zhou Xianwang), đã thừa nhận trên truyền hình nhà nước, mà không có sự chấp thuận của cấp trên, rằng ông đã không thể công khai về sự bùng phát dịch bệnh. Khi tám chuyên gia y tế dũng cảm lên tiếng về việc này, chính quyền ra lệnh giam giữ và bịt miệng họ. Một trong tám người sau đó tiết lộ rằng anh đã bị buộc phải ký tên vào một bản thú tội sai.
Xu hướng quản lý vi mô của Tập cũng đã cản trở việc ứng phó với đại dịch. Thay vì để các nhân viên y tế của chính phủ soạn thảo nội dung chi tiết chính sách, Tập nhấn mạnh rằng mình sẽ tự điều phối các nỗ lực của Trung Quốc. Sau này, Tập khoe khoang rằng ông đã “đích thân chỉ huy, lập kế hoạch phản ứng, giám sát tình hình chung, hành động quyết đoán và vạch ra con đường phía trước.” Dù khẳng định này là đúng sự thật, nhưng nó không mang lại hiệu quả tốt đẹp. Trên thực tế, sự can thiệp của ông đã gây nhiều bối rối và thụ động, khi các quan chức y tế địa phương nhận hàng loạt thông điệp trái chiều từ Bắc Kinh và từ chối hành động. Theo một nguồn tin trong Quốc vụ viện (cơ quan hành chính cao nhất của Trung Quốc), Thủ tướng Lý Khắc Cường đã đề xuất kích hoạt một chu trình ứng phó khẩn cấp vào đầu tháng 01/2020, nhưng Tập từ chối phê duyệt vì sợ sẽ làm hỏng các lễ kỷ niệm Tết Nguyên Đán của Trung Quốc.
Khi biến thể Omicron lan rộng ở Thượng Hải vào tháng 02/2022, Tập lại chọn một phản ứng khó hiểu. Chi tiết về quá trình ra quyết định đã được một người làm việc tại Quốc vụ viện gửi cho tôi. Trong một cuộc họp trực tuyến của khoảng 60 chuyên gia về đại dịch được tổ chức ngay sau khi Omicron bùng phát, mọi người đều đồng ý rằng nếu Thượng Hải chỉ đơn giản tuân theo các hướng dẫn y tế chính thức mới nhất, nới lỏng các yêu cầu kiểm dịch, thì cuộc sống trong thành phố có thể diễn ra ít nhiều như bình thường. Nhiều quan chức đảng và nhân viên y tế của thành phố đã ủng hộ cách tiếp cận này. Nhưng khi Tập nghe về điều đó, ông đã nổi giận. Từ chối lắng nghe các chuyên gia, ông khăng khăng thực thi chính sách “zero-covid” của mình. Hàng chục triệu cư dân Thượng Hải bị cấm ra khỏi nhà, kể cả là để mua hàng tạp hóa hoặc đi cấp cứu. Một số người đã chết ngay trước cổng bệnh viện, số khác nhảy lầu tự tử từ các tòa nhà chung cư của họ.
Và như vậy, một thành phố hiện đại, thịnh vượng đã hoá thành một thảm họa nhân đạo, với hàng loạt người chết đói và những đứa trẻ bị chia cắt khỏi cha mẹ của chúng. Một nhà lãnh đạo cởi mở hơn, hoặc chịu sự kiểm tra chặt chẽ hơn, hẳn đã không thực hiện một chính sách hà khắc như vậy, hoặc chí ít sẽ cố gắng sửa chữa đường lối khi những bấp cập và sự chống đối trở nên rõ ràng. Nhưng với Tập, điều chỉnh chính sách là một sự thừa nhận sai lầm không thể tưởng tượng được.
phản ứng của các phe phái
Ban lãnh đạo của ĐCSTQ chưa bao giờ là một khối thống nhất. Như Mao đã từng nói, “Có những đảng bên ngoài đảng, và có những phe phái bên trong đảng của chúng ta, luôn là như vậy.” Các phe phái này về cơ bản dựa trên quan hệ cá nhân, và họ có xu hướng tự dàn xếp theo một phổ liên tục từ tả sang hữu. Nói cách khác, dù chính trị Trung Quốc chủ yếu theo chủ nghĩa cá nhân, nhưng vẫn có những khác biệt thực sự về đường lối chính sách quốc gia, và mỗi “ê-kíp” sẽ thường liên kết bản thân với những ý tưởng của người đứng đầu.
Cánh tả là những người vẫn cam kết theo chủ nghĩa Mác chính thống. Họ thống trị đảng trước thời Đặng Tiểu Bình, và chủ trương tiếp tục đấu tranh giai cấp và bạo lực cách mạng. Tiêu biểu là phe của Mao Trạch Đông, Trần Vân (nhân vật thứ hai dưới thời Đặng), Bạc Hy Lai (một cựu ủy viên Bộ Chính trị đã bị bỏ tù trước khi Tập nắm quyền) và Tập Cận Bình. Ở cấp cơ sở, cánh tả còn bao gồm một đội ngũ nhỏ, không có quyền lực chính trị, là các sinh viên Mác-xít và các công nhân bị sa thải do cải cách của Đặng.
Phe trung dung chủ yếu là các hậu duệ chính trị của Đặng Tiểu Bình. Bởi vì hầu hết các cán bộ ngày nay đều được đào tạo dưới quyền ông, đây là phe thống trị bộ máy hành chính của ĐCSTQ. Nhóm này ủng hộ các cải cách kinh tế toàn diện và cải cách chính trị hạn chế, tất cả đều với mục tiêu đảm bảo sự cầm quyền vĩnh viễn của đảng. Ngoài ra, phe trung dung còn có người của hai quan chức hàng đầu đã nghỉ hưu, Giang Trạch Dân và Tăng Khánh Hồng (cựu phó chủ tịch nước), cùng một nhóm khác là Đoàn phái, gồm những người ủng hộ cựu lãnh đạo Hồ Cẩm Đào và thủ tướng đương nhiệm Lý Khắc Cường.
Cuối cùng là cánh hữu, mà đối với trường hợp Trung Quốc, được hiểu là những người theo chủ nghĩa tự do ủng hộ nền kinh tế thị trường và một hình thức nhẹ nhàng hơn của chủ nghĩa chuyên chế (hoặc thậm chí, trong một số trường hợp, là ủng hộ nền dân chủ lập hiến). Tôi thuộc về phe này, cũng là phe yếu thế nhất. Nó bao gồm những người ủng hộ Hồ Diệu Bang và Triệu Tử Dương, hai lãnh đạo đảng dưới thời Đặng. Nó cũng bao gồm cả Ôn Gia Bảo, người từng là thủ tướng của Trung Quốc trong giai đoạn 2003-2013 và đến nay vẫn có ảnh hưởng. Khi được hỏi về việc thúc đẩy cải cách chính trị trong một cuộc phỏng vấn năm 2010, Ôn trả lời “Tôi sẽ không nhượng bộ cho đến ngày cuối cùng của cuộc đời mình.”
Tập Cận Bình đang phải đối mặt với sự phản đối ngày càng tăng từ cả ba phe phái. Dù ban đầu họ ủng hộ các chính sách của ông, nhưng giờ đây, cánh tả cho rằng Tập chưa đi đủ xa trong việc phục hồi các chính sách của Mao, một số thậm chí còn bất mãn sau khi ông ta đàn áp phong trào lao động. Phe trung dung thì ôm hận vì Tập đã hủy hoại các cải cách kinh tế. Còn cánh hữu lại hoàn toàn im lặng, vì Tập đã loại bỏ ngay cả những cuộc tranh luận chính trị nhỏ nhất.
Có thể cảm nhận những chia rẽ này trong Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị. Một trong các ủy viên, Hàn Chính, được nhiều người coi là thành viên của phe Giang Trạch Dân. Lý Khắc Cường đặc biệt tỏ ra xa cách với Tập, và sự xung khắc giữa các quan chức đang dần được hé lộ trước công chúng. Lý từ lâu đã âm thầm phản đối chính sách zero-covid của Tập, nhấn mạnh sự cần thiết phải mở cửa các công ty và bảo vệ nền kinh tế. Vào tháng 5, sau khi Lý nói với 100.000 cán bộ đảng tại một hội nghị trực tuyến rằng nền kinh tế đang trong tình trạng tồi tệ hơn dự kiến, các đồng minh của Tập đã tiến hành một cuộc phản công. Trên Tân Hoa Xã, họ bảo vệ ông bằng cách lập luận, “Triển vọng phát triển kinh tế của Trung Quốc chắc chắn sẽ tươi sáng hơn.” Như một biểu tượng cho sự phản kháng của họ đối với chính sách covid của Tập, Lý và các cấp dưới của ông đã từ chối đeo khẩu trang. Hồi tháng 4, trong một bài phát biểu ở thành phố Nam Xương, người ta đã nhìn thấy các phụ tá của Lý yêu cầu những người tham dự tháo khẩu trang. Cho đến nay, Lý vẫn nhân nhượng trước thái độ kiêu ngạo của Tập, luôn miễn cưỡng phục tùng khi cần thiết. Nhưng ông có thể sẽ sớm đạt đến ngưỡng chịu đựng của mình.
Sự phẫn nộ đang từ giới tinh hoa tràn dần xuống các cấp thấp hơn trong bộ máy hành chính. Vào đầu nhiệm kỳ của Tập, khi ông bắt đầu xáo trộn quyền lực, nhiều thành viên của bộ máy đã cảm thấy bất bình và vỡ mộng. Nhưng họ chỉ phản kháng thụ động, thể hiện qua việc không hành động. Cán bộ địa phương xin nghỉ ốm liên tục hoặc viện đủ loại lý do để ngăn cản các sáng kiến chống tham nhũng của Tập. Cuối năm 2021, ủy ban kỷ luật của ĐCSTQ thông báo rằng trong 10 tháng đầu năm, họ đã phát hiện ra 247.000 trường hợp “thực hiện không hiệu quả các chỉ thị quan trọng của Tập Cận Bình và của Ban chấp hành Trung ương.” Tuy nhiên, kể từ đợt phong tỏa Thượng Hải, sự phản kháng đã trở nên công khai hơn. Trên mạng xã hội, nhiều quan chức địa phương công khai chỉ trích chính sách zero-Covid. Vào tháng 4, các thành viên Hội đồng Khu phố Tam Lâm, Thượng Hải, đã đồng loạt từ chức, phàn nàn trong một bức thư ngỏ rằng họ đã bị cấm cửa trong văn phòng suốt 24 ngày, không hề được gặp mặt gia đình.
Điều đáng lo ngại hơn nữa đối với Tập là sự bất mãn của giới tinh hoa đang ngày càng lan rộng ra công chúng. Trong một nhà nước độc tài, việc đo lường chính xác dư luận là không thể, nhưng các biện pháp Covid khắc nghiệt của Tập có lẽ đã khiến ông đánh mất thiện cảm của hầu hết người dân Trung Quốc. Một trường hợp bất đồng chính kiến đã nổi lên vào tháng 02/2020, khi ông trùm bất động sản Nhậm Chí Cường (Ren Zhiqiang) gọi chủ tịch nước là “thằng hề” vì đã không biết cách ứng phó với đại dịch. (Chỉ sau một ngày xét xử, Nhậm đã bị kết án 18 năm tù.) Các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc tràn ngập các video trong đó dân thường cầu xin Tập chấm dứt chính sách zero-covid của mình. Sang tháng 5, một nhóm tự xưng là “Ủy ban Tự cứu Tự trị Thượng Hải” đã phát hành một tuyên ngôn trực tuyến có tiêu đề “Đừng làm nô lệ – hãy tự cứu lấy mình.” Bản tuyên ngôn kêu gọi cư dân thành phố chống lại lệnh phong tỏa và thành lập các cơ quan tự quản để giúp đỡ lẫn nhau. Trên mạng xã hội, một số người Trung Quốc đã mỉa mai rằng kế hoạch hiệu quả nhất để chống lại đại dịch là triệu tập Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ 20 càng sớm càng tốt để ngăn Tập tiếp tục nắm quyền.
Trong khi đó, bất chấp những tuyên bố của Tập về việc xóa đói giảm nghèo, hầu hết người dân Trung Quốc vẫn đang chật vật kiếm sống. Như Lý Khắc Cường đã tiết lộ vào năm 2020, 600 triệu người ở Trung Quốc – khoảng 40% dân số – chỉ kiếm được khoảng 140 đô la một tháng. Theo dữ liệu thu thập bởi South China Morning Post, một tờ báo của Hong Kong, khoảng 4,4 triệu công ty nhỏ đã đóng cửa từ tháng 1 đến tháng 11/2021, gấp hơn ba lần số công ty mới thành lập trong cùng kỳ. Đối mặt với khủng hoảng tài chính, các chính quyền địa phương đã buộc phải cắt giảm lương của công chức – đôi khi lên tới 50%, bao gồm cả tiền lương cho giáo viên. Nhiều khả năng, họ sẽ lại dùng những cách thức mới để cướp bóc của cải từ khu vực tư nhân và từ các công dân bình thường, theo đó tiếp tục gây ra nhiều khốn khó kinh tế. Sau 40 năm mở cửa, phần lớn người dân Trung Quốc không muốn quay lại thời Mao. Trong giới tinh hoa của ĐCSTQ, nhiều người phẫn nộ với việc Tập đã phá vỡ sự phân bổ quyền lực truyền thống, và cho rằng các chính sách liều lĩnh của ông ta đang gây nguy hiểm cho tương lai của đảng. Kết quả là lần đầu tiên kể từ sau cuộc biểu tình ở Thiên An Môn năm 1989, nhà lãnh đạo Trung Quốc không chỉ đối mặt với bất đồng nội bộ, mà còn phải đối mặt với phản ứng dữ dội của dân chúng và nguy cơ bất ổn xã hội thực sự.
THÊM 5 NĂM NỮA?
Nuôi lòng oán giận là một chuyện, nhưng hành động theo nó lại là chuyện khác. Các thành viên cấp cao của đảng biết rằng mình luôn có thể bị buộc tội tham nhũng, vì vậy họ có rất ít động cơ để chống lại Tập. Giám sát công nghệ cao bị lạm dụng đến mức giới tinh hoa trong đảng, bao gồm cả các nhà lãnh đạo quốc gia đã nghỉ hưu, không còn dám giao tiếp với nhau bên ngoài các sự kiện chính thức, kể cả là về những vấn đề vặt vãnh. Về phần mình, công chúng tiếp tục giữ im lặng, bị kiềm chế bởi kiểm duyệt, giám sát, và nỗi sợ sẽ bị bắt giam. Đó là lý do tại sao những người chống đối Tập lại tập trung vào con đường hợp pháp duy nhất để loại bỏ ông: từ chối không trao cho ông nhiệm kỳ lãnh đạo đảng lần thứ ba tại đại hội toàn quốc sắp tới.
Có lẽ vì cảm nhận được sự thất vọng ngày càng tăng, Tập đã làm đủ mọi cách để xoay chuyển tình thế theo hướng có lợi cho mình. Tất nhiên, lá phiếu quan trọng nhất là của các thành viên Ủy ban Thường vụ, những người có tiếng nói sau cùng nặng ký nhất để quyết định liệu ông có còn tại vị hay không, một phần là do họ kiểm soát các thành viên của cơ quan lập pháp Trung Quốc. Tập có lẽ đã làm mọi việc có thể để đảm bảo sự ủng hộ của các thành viên Ủy ban Thường vụ, từ hứa hẹn rằng họ sẽ tiếp tục nắm quyền đến cam kết không điều tra gia đình họ.
Quân đội cũng quan trọng không kém, vì việc từ chối nhiệm kỳ thứ ba của Tập có thể sẽ cần sự ủng hộ của các tướng lĩnh. Các nhà tuyên truyền thường xuyên nhắc nhở người Trung Quốc rằng “đảng nắm trong tay ngọn súng,” nhưng các nhà lãnh đạo nước này nhận ra rằng, trên thực tế, súng luôn chĩa vào người đứng đầu đảng. Dù trong những năm qua, Tập đã âm thầm thay thế các tướng lĩnh Trung Quốc bằng người của mình, nhưng luận điệu của các quan chức quân đội vẫn thường xuyên dao động giữa việc nhấn mạnh lòng trung thành cá nhân đối với Tập, và lòng trung thành thể chế đối với Quân ủy Trung ương, cơ quan giám sát họ, vốn cũng do Tập đứng đầu.
Trong một dấu hiệu ngầm cho thấy sự phản đối trong quân đội, tháng 12 năm ngoái, một vài người quen ở Trung Quốc cho tôi biết rằng Lưu Á Châu, quan chức quân đội mà Tập đã khiển trách vì chỉ trích chính sách đối với người Duy Ngô Nhĩ – đã biến mất cùng với em trai của mình, cũng là một vị tướng. Nhà của cả hai anh em đã bị đột kích. Tin tức này đã gây ra một làn sóng chấn động trong quân đội, vì với tư cách là con rể của một cựu chủ tịch nước, Lưu là người “không ai có thể chạm tới.” Nhưng bằng cách giam giữ ông và em trai, Tập đã đưa ra lời cảnh báo mạnh mẽ nhất của mình đối với các Thái tử khác, cũng như các quan chức hàng đầu của Quân đội Giải phóng Nhân dân, rằng họ nên biết điều mà tuân phục.
Tập cũng đã tăng tốc chiến dịch “chống tham nhũng” của mình. Trong nửa đầu năm 2022, chính phủ đã trừng phạt 21 cán bộ cấp tỉnh trở lên và 1.237 cán bộ cấp huyện và sở. Đã có sự tập trung rõ rệt vào các cơ quan an ninh và tình báo. Hồi tháng 1, truyền hình nhà nước Trung Quốc cho phát sóng lời thú tội của Tôn Lập Quân, từng là một quan chức an ninh cấp cao, người đã bị buộc tội tham nhũng và hiện đang đối mặt với viễn cảnh bị xử tử. Theo cơ quan kỷ luật cao nhất của đảng, tội lỗi của ông là đã “lập bè phái để nắm quyền kiểm soát một số bộ phận quan trọng,” “nuôi dưỡng tham vọng chính trị quá đà,” và có “phẩm chất chính trị xấu xa”. Sang tháng 3, Phó Chính Hoa, người từng là thứ trưởng bộ công an và cũng là sếp của Tôn, đã bị buộc tội tham nhũng, cách chức và khai trừ khỏi ĐCSTQ. Thông điệp rất rõ ràng: hãy vâng lệnh, nếu không sẽ bị hạ bệ.
Để tăng thêm các lớp bảo vệ bổ sung nhằm đạt được nhiệm kỳ thứ ba, Tập còn đưa ra một lời đe dọa ngầm đối với các đảng viên đã nghỉ hưu. Những cán bộ lão thành từ lâu đã nắm giữ ảnh hưởng to lớn trong nền chính trị Trung Quốc; chẳng hạn, chính nhóm tinh hoa đã nghỉ hưu đã buộc Triệu Tử Dương phải ra đi vào năm 1989. Trong tháng 1, Tập đã nhắm thẳng vào nhóm lão thành này, tuyên bố rằng chính phủ sẽ “dọn sạch bọn tham nhũng có hệ thống và loại bỏ các nguy cơ tiềm ẩn” bằng cách điều tra hồi tố đời tư của các cán bộ trong vòng 20 năm qua. Và vào tháng 5, đảng đã siết chặt chủ trương đối với các cán bộ hưu trí, khuyến cáo họ “không được công khai thảo luận các chủ trương chung của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, không phát tán những nhận xét tiêu cực về chính trị, không tham gia hoạt động của các tổ chức xã hội bất hợp pháp, không sử dụng ảnh hưởng từ chức vụ, quyền hạn cũ của mình để tìm kiếm lợi ích cho mình và cho người khác, đồng thời kiên quyết phản đối, chống mọi kiểu tư duy sai trái.”
Tập cũng đã tìm cách đảm bảo sự ủng hộ của 2.300 đại biểu ĐCSTQ được mời tham dự Đại hội Toàn quốc, 2/3 trong số đó là các quan chức cấp cao trên khắp đất nước và 1/3 còn lại là các thành viên bình thường làm việc ở cấp cơ sở. Các đại biểu đã được sàng lọc cẩn thận trên tiêu chí lòng trung thành của họ đối với Tập. Để ngăn chặn bất kỳ sự kiện bất ngờ nào tại đại hội, lệnh cấm “hoạt động phi tổ chức” không cho phép những người này được trao đổi bên ngoài các cuộc họp chính thức của các đoàn đại biểu cấp tỉnh của họ, hạn chế khả năng họ kết hợp cùng chống lại một chính sách hoặc nhà lãnh đạo cụ thể.
Trong những tháng trước thềm đại hội, cuộc đấu đá nội bộ của ĐCSTQ có thể sẽ ngày càng dữ dội. Tập có thể ra lệnh bắt giữ và tổ chức nhiều phiên tòa xét xử các quan chức cấp cao hơn, trong khi những người chỉ trích ông có thể làm rò rỉ thêm thông tin và lan truyền nhiều tin đồn hơn. Trái ngược với quan điểm phổ biến trong giới phân tích phương Tây, Tập có thể vẫn chưa nắm chắc trong tay nhiệm kỳ thứ ba. Các đối thủ lớn mạnh của Tập có thể thành công trong việc buộc ông rời nhiệm sở, miễn là họ thuyết phục đủ số lượng thành viên Ủy ban Thường vụ rằng ông đã mất đi sự ủng hộ của các cấp trong đảng, hoặc thuyết phục các cán bộ lão thành can thiệp. Thêm nữa, luôn có khả năng một cuộc khủng hoảng kinh tế hoặc tình trạng bất ổn xã hội lan rộng có thể khiến những đồng minh bền chặt quay sang chống lại ông ta. Bất chấp tất cả, kịch bản khả thi nhất vào mùa thu này là Tập, sau khi thao túng quá trình bỏ phiếu và đe dọa các đối thủ của mình, sẽ đắc cử nhiệm kỳ chủ tịch nước thứ ba và cùng với đó là quyền tiếp tục làm người đứng đầu đảng và quân đội. Và thế là, cuộc cải cách chính trị có ý nghĩa duy nhất được thực hiện kể từ thời Đặng Tiểu Bình sẽ tan thành mây khói.
NHỮNG NƯỚC CỜ KẾ TIẾP
Sau đó là gì? Tập chắc chắn sẽ biến chiến thắng của mình thành bàn đạp để làm bất cứ điều gì ông ấy muốn, nhằm đạt được mục tiêu của đảng là phục hưng dân tộc Trung Hoa. Tham vọng của ông sẽ lại lên một tầm cao mới. Trong một nỗ lực vô ích để tiếp thêm sinh lực cho nền kinh tế mà không trao quyền cho khu vực tư nhân, Tập sẽ củng cố các chính sách kinh tế nhà nước của mình. Để duy trì quyền lực, ông sẽ tiếp tục loại bỏ các đối thủ tiềm tàng từ sớm, đồng thời thắt chặt kiểm soát xã hội, khiến Trung Quốc ngày càng trở nên giống Triều Tiên. Ông thậm chí có thể tìm cách nắm quyền sau nhiệm kỳ thứ ba. Một Tập Cận Bình trở nên táo bạo có thể đẩy nhanh quá trình quân sự hóa các khu vực đang tranh chấp ở Biển Đông và cố gắng cưỡng chiếm Đài Loan. Trong lúc tiếp tục hành trình đưa Trung Quốc trở thành nước thống trị, ông sẽ khiến đất nước ngày càng trở nên cô lập với phần còn lại của thế giới.
Nhưng không có động thái nào trong số này có thể làm cho sự bất mãn trong đảng biến mất. Việc Tập Cận Bình giành được nhiệm kỳ thứ ba sẽ không xoa dịu những người trong ĐCSTQ phẫn nộ với việc ông tích lũy quyền lực và xây dựng sự sùng bái cá nhân, nó cũng không giải quyết được vấn đề về tính chính danh của ông trước người dân. Trên thực tế, những động thái mà ông có thể thực hiện trong nhiệm kỳ thứ ba sẽ làm tăng khả năng xảy ra chiến tranh, bất ổn xã hội, và khủng hoảng kinh tế, làm trầm trọng thêm những bất bình hiện có. Ngay cả ở Trung Quốc, người ta cũng cần nhiều hơn sức mạnh và sự đe dọa để có thể duy trì quyền lực; khả năng làm việc hiệu quả vẫn giữ vai trò quan trọng. Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình giành được quyền lực nhờ vào thành tích – Mao bằng cách giải phóng Trung Quốc khỏi Quốc Dân Đảng, và Đặng bằng cách mở cửa và thúc đẩy phát triển kinh tế. Nhưng Tập không có những thành công cụ thể như vậy. Ông không có nhiều chỗ cho sai lầm.
Theo tôi, cách khả thi duy nhất để thay đổi thực trạng này, cũng là cách đáng sợ nhất và chết chóc nhất: một thất bại nhục nhã trong một cuộc chiến. Nếu Tập tấn công Đài Loan, mục tiêu khả dĩ nhất của ông ta, thì rất có thể cuộc chiến sẽ không diễn ra như kế hoạch, và Đài Loan, với sự giúp đỡ của Mỹ, sẽ có thể chống lại cuộc xâm lược và gây thiệt hại nghiêm trọng cho đại lục. Trong trường hợp đó, giới tinh hoa và quần chúng sẽ từ bỏ Tập, mở đường cho sự sụp đổ không chỉ của cá nhân ông mà có lẽ là sự sụp đổ của ĐCSTQ như chúng ta đã biết. Để hiểu rõ hơn, chúng ta có thể sẽ phải quay trở lại thế kỷ 18, khi Hoàng đế Càn Long thất bại trong nhiệm vụ mở rộng bờ cõi Trung Hoa sang Trung Á, Miến Điện, và Việt Nam. Đúng như dự đoán, Trung Quốc đã phải chịu một tổn thất nặng nề trong Chiến tranh Trung-Nhật lần thứ nhất, tạo tiền đề cho sự sụp đổ của triều đại Mãn Thanh và khởi đầu một thời kỳ biến động chính trị kéo dài. Triều đại của một hoàng đế không phải lúc nào cũng kéo dài vô tận.
*Thái Hà là cựu Giáo sư tại Trường Đảng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc từ năm 1998 đến năm 2012.
Thói tự cao và chứng hoang tưởng đã đe dọa tương lai của Trung Quốc như thế nào?
Không lâu trước đây, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng cực kỳ thành công. Ông củng cố quyền lực của mình trong Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đưa bản thân lên ngang hàng với nhà lãnh đạo biểu tượng của đảng, Mao Trạch Đông, và loại bỏ giới hạn đối với nhiệm kỳ chủ tịch nước, cho phép ông trở thành lãnh đạo trọn đời. Trong nước, ông khoe khoang mình đã có bước tiến vượt bậc trong công cuộc xóa đói giảm nghèo; còn ở nước ngoài, ông tuyên bố đã nâng uy tín quốc tế của đất nước lên tầm cao mới. Đối với nhiều người Trung Quốc, chiến thuật lãnh đạo cứng rắn (strongman) của Tập là cái giá có thể chấp nhận được để phục hưng đất nước.
Bên ngoài, Tập vẫn cực kỳ tự tin. Trong một bài phát biểu vào tháng 01/2021, ông tuyên bố Trung Quốc là “bất khả chiến bại”. Nhưng đằng sau hậu trường, quyền lực của ông đang bị nghi ngờ chưa từng thấy. Bằng cách loại bỏ truyền thống cai trị tập thể lâu đời của Trung Quốc, và tạo ra một sự sùng bái cá nhân gợi nhớ đến thời Mao, Tập đã khiến những thành viên khác trong đảng nổi giận. Trong khi đó, một loạt sai lầm chính sách đã khiến những người ủng hộ ông thất vọng. Việc đảo ngược các cải cách kinh tế và phản ứng thiếu sót của Tập đối với đại dịch COVID-19 đã khiến hình ảnh anh hùng của ông vụn vỡ trong mắt người dân. Sự phẫn nộ đang ngấm ngầm gia tăng trong giới tinh hoa ĐCSTQ.
Từ lâu, tôi đã được ngồi hàng ghế đầu để quan sát cuộc chiến chốn thâm cung của ĐCSTQ. Trong 15 năm giảng dạy tại Trường Đảng Trung ương, tôi đã giúp đào tạo hàng nghìn quan chức cấp cao của đảng phục vụ trong bộ máy hành chính Trung Quốc. Suốt quãng thời gian đó, tôi cũng cố vấn cho dàn lãnh đạo cao nhất về việc xây dựng đảng, và đã tiếp tục làm như vậy sau khi nghỉ hưu vào năm 2012. Năm 2020, sau khi công khai chỉ trích Tập, tôi bị khai trừ khỏi đảng, bị tước hết các quyền lợi hưu trí, và bị cảnh báo rằng bản thân sẽ không còn được an toàn. Giờ đây, tôi đang sống lưu vong ở Mỹ, nhưng vẫn còn giữ liên lạc với nhiều người ở Trung Quốc.
Tại đại hội toàn quốc lần thứ 20 của ĐCSTQ vào mùa thu năm nay, Tập dự kiến sẽ đảm nhiệm thêm nhiệm kỳ thứ ba kéo dài 5 năm. Dù sự khó chịu ngày càng tăng trong giới tinh hoa đảng có nghĩa là việc tái đắc cử của ông sẽ gây tranh cãi, nhiều khả năng ông vẫn sẽ thành công. Nhưng thành công đó sẽ mang theo nhiều sóng gió. Phấn chấn trước nhiệm kỳ bổ sung chưa từng có tiền lệ, Tập có lẽ sẽ tiếp tục siết chặt sự kiểm soát trong nước, đồng thời nâng cao tham vọng của mình trên trường quốc tế. Khi sự cai trị của Tập trở nên cực đoan hơn, cuộc tranh đấu nội bộ và sự phẫn nộ mà ông đã gợi ra sẽ chỉ càng thêm mạnh mẽ. Sự cạnh tranh giữa các phe phái khác nhau trong đảng sẽ trở nên khốc liệt, phức tạp, và tàn bạo hơn bao giờ hết.
Đến lúc ấy, Trung Quốc có thể sẽ rơi vào một vòng tròn luẩn quẩn, trong đó Tập phản ứng trước những gì ông cho là mối đe dọa bằng các hành động táo bạo hơn, các hành động này đến lượt chúng lại tạo ra nhiều phản kháng hơn. Luẩn quẩn chỉ nghe những ý kiến thuận chiều, và tuyệt vọng chứng minh mình đúng, ông hoàn toàn có thể đi đến những quyết định thảm họa, chẳng hạn như tấn công Đài Loan. Tập cũng có thể phá hỏng điều mà Trung Quốc đã gầy dựng suốt 4 thập niên qua: danh tiếng về khả năng lãnh đạo ổn định và có năng lực. Mà thực ra, điều đó đã xảy ra rồi.
MAFIA TRUNG QUỐC
Xét trên nhiều khía cạnh, ĐCSTQ hầu như không thay đổi kể từ khi họ lên nắm quyền vào năm 1949. Tương tự như trước đây, đảng vẫn nắm quyền kiểm soát tuyệt đối trên toàn bộ Trung Quốc, cai trị quân đội, cơ quan hành pháp và cơ quan lập pháp bù nhìn. Các cấp bậc trong đảng đều phải báo cáo cho Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, cơ quan ra quyết định hàng đầu của đất nước. Bao gồm từ năm đến chín thành viên của Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ do Tổng bí thư, nhà lãnh đạo tối cao của Trung Quốc, đứng đầu. Kể từ năm 2012, người đó là Tập Cận Bình.
Chi tiết về cách thức hoạt động của Ủy ban Thường vụ là một bí mật được bảo vệ nghiêm ngặt, nhưng ai cũng biết rằng nhiều quyết định đã được đưa ra bằng cách chuyền tay các tài liệu liên quan đến các vấn đề chính sách lớn, và các ủy viên sẽ lần lượt bổ sung thêm ý kiến. Những tài liệu đó thường được viết bởi các nhà lãnh đạo đứng đầu các bộ hoặc các cơ quan khác của đảng, cũng như chuyên gia từ các trường đại học và viện chính sách hàng đầu. Nếu đề xuất của một cá nhân đến được tay của các Ủy viên Thường vụ, nó sẽ là vinh dự cho cả cơ quan của người đó. Khi tôi còn là giáo sư, Trường Đảng Trung ương đặt ra yêu cầu phải nộp các đề xuất như vậy mỗi tháng một lần. Các tác giả có đề xuất được trình lên Ủy ban Thường vụ sẽ nhận tiền thưởng tương đương khoảng 1.500 đô la – cao hơn cả tiền lương hàng tháng của một giáo sư.
Ngoài ra, có một đặc điểm khác của đảng cũng không thay đổi: tầm quan trọng của các quan hệ cá nhân. Để được thăng tiến trong hệ thống cấp bậc của đảng, các mối liên hệ cá nhân, bao gồm danh tiếng và truyền thống đảng viên của gia đình, cũng quan trọng như năng lực và ý thức hệ.
Điều đó chắc chắn đúng với trường hợp của Tập. Trái ngược với nội dung tuyên truyền của Trung Quốc và đánh giá của nhiều nhà phân tích phương Tây, rằng ông ta đã vươn lên nhờ tài năng của mình, sự thật là hoàn toàn ngược lại. Tập được lợi rất nhiều từ các mối quan hệ của cha mình, Tập Trọng Huân, một lãnh đạo ĐCSTQ với uy tín cách mạng rất lớn, người từng giữ chức bộ trưởng tuyên truyền một thời gian ngắn dưới thời Mao. Khi Tập Cận Bình còn là bí thư huyện ủy ở tỉnh Hà Bắc vào đầu những năm 1980, mẹ ông đã viết một bức thư gửi cho bí thư tỉnh ủy, đề nghị ông giúp Tập thăng tiến. Nhưng vị quan chức này, Cao Dương (Gao Yang), sau đó đã tiết lộ nội dung của bức thư tại một cuộc họp của thường vụ tỉnh ủy. Hành động đó khiến gia đình Tập xấu hổ, vì lá thư đã vi phạm chiến dịch mới của ĐCSTQ – cấm nhờ vả giúp đỡ. (Tập chắc chắn đã không quên chuyện này, vào năm 2009, khi Cao qua đời, ông thẳng thừng từ chối đến dự đám tang, theo đó phá vỡ thông lệ, dù cả hai đều từng là hiệu trưởng Trường Đảng Trung ương.) Một vụ bê bối kiểu này có thể hủy hoại sự nghiệp của một cán bộ bình thường, nhưng các mối quan hệ của Tập đã giúp ông: cha của bí thư tỉnh ủy Phúc Kiến là phụ tá thân tín của Tập Trọng Huân, và hai bên gia đình đã sắp xếp để đưa ông về tỉnh này.
Nhưng Tập Cận Bình vẫn tiếp tục thấp bại. Năm 1988, sau khi để mất chức phó thị trưởng trong một cuộc bầu cử địa phương, ông được thăng chức bí thư quận ủy. Tuy nhiên, khi đó, Tập đã cảm thấy chán nản với sự nghiệp tầm trung của mình. Trong ĐCSTQ, việc chuyển từ cấp quận huyện lên cấp tỉnh là cả quãng đường dài, và suốt nhiều năm, ông đã không thể vượt qua nó. Nhưng một lần nữa, liên hệ gia đình đã trở nên có ích. Năm 1992, sau khi mẹ của Tập viết đơn cầu xin tân Bí thư Tỉnh ủy Phúc Kiến, Giả Khánh Lâm (Jia Qinglin), con trai bà đã được chuyển đến đây. Kể từ thời điểm đó, sự nghiệp của Tập Cận Bình đã bắt đầu khởi sắc.
Tất cả các cán bộ cấp thấp đều biết rõ, để có thể thăng tiến trong ĐCSTQ, người ta phải tìm được một người nâng đỡ ở cấp cao hơn. Trong trường hợp của Tập, chuyện này khá dễ dàng, vì nhiều nhà lãnh đạo đảng rất tôn trọng cha ông. Người nâng đỡ đầu tiên và quan trọng nhất của ông là Cảnh Biểu (Geng Biao), một quan chức ngoại giao và quân sự hàng đầu, từng làm việc cho cha của Tập. Năm 1979, Cảnh đưa Tập về làm thư ký cho mình. Việc có người cố vấn từ giai đoạn đầu trong sự nghiệp sẽ để lại tác động lớn đến hàng chục năm. Mỗi quan chức cấp cao đều có “ê-kíp” của riêng mình, hay nhóm người mà họ bảo trợ, mà trên thực tế chính là các phe phái trong đảng. Thật vậy, các cuộc tranh luận được cho là về ý thức hệ và chính sách trong nội bộ ĐCSTQ có bản chất ít phức tạp hơn nhiều: chúng là các cuộc tranh giành quyền lực giữa các ê-kíp khác nhau. Một hệ thống như vậy tạo ra một mạng lưới của lòng trung thành cá nhân. Nếu vị cố vấn thất sủng, thì kẻ mà ông ta bảo trợ cũng kể như “mồ côi.”
Đối với người ngoài, sẽ hữu ích hơn nếu xem ĐCSTQ giống như một tổ chức mafia thay vì một đảng chính trị. Người đứng đầu đảng là bố già, kế đến là các ông trùm dưới, hay Ủy ban Thường vụ. Những người đàn ông này sẽ chia nhau quyền lực, mỗi người chịu trách nhiệm về một số lĩnh vực nhất định – chính sách đối ngoại, kinh tế, nhân sự, chống tham nhũng, … Họ cũng được coi là quân sư cho bố già, tư vấn cho ông về các lĩnh vực chuyên trách của họ. Tiếp đến là 18 thành viên còn lại của Bộ Chính trị, những người sẽ kế nhiệm các ủy viên thường vụ. Họ có thể được coi là tay chân của mafia, thực hiện mệnh lệnh của Tập nhằm loại bỏ những gì ông cho là mối đe dọa, với hy vọng sẽ tiếp tục được bố già trọng dụng. Với vị thế của mình, họ được phép làm giàu chừng nào còn chấp nhận được, chiếm đoạt đất đai và các cơ sở kinh doanh mà không bị trừng phạt. Và cũng giống như mafia, đảng này sử dụng đủ thứ công cụ để đạt được thứ mình muốn: hối lộ, tống tiền, thậm chí là bạo lực.
CHIA SẺ LÀ QUAN TÂM
Dù sức mạnh của quan hệ cá nhân và tính linh hoạt của các quy tắc chính thức vẫn giữ nguyên kể từ khi Trung Quốc Cộng sản được thành lập, nhưng có một điều đã dần thay đổi: mức độ tập trung quyền lực vào tay một người duy nhất. Từ giữa những năm 1960 trở đi, Mao nắm quyền kiểm soát tuyệt đối và là người có tiếng nói cuối cùng trong mọi vấn đề, dù ông thể hiện quyền lực của mình không quá thường xuyên và về mặt chính thức vẫn ngang hàng với các lãnh đạo còn lại. Nhưng khi Đặng Tiểu Bình trở thành nhà lãnh đạo thực tế của Trung Quốc vào năm 1978, ông đã xoá bỏ chế độ độc tài suốt đời của Mao.
Đặng giới hạn thời gian nắm quyền của chủ tịch nước Trung Quốc xuống còn tối đa hai nhiệm kỳ 5 năm và thiết lập một hình thức lãnh đạo tập thể, cho phép các quan chức khác – đầu tiên là Hồ Diệu Bang và sau đó là Triệu Tử Dương – giữ chức vụ Tổng Bí thư đảng, ngay cả khi ông vẫn nắm quyền thực chất phía sau. Năm 1987, ĐCSTQ quyết định cải cách quy trình lựa chọn các thành viên của Ban chấp hành Trung ương, cơ quan giám sát trên danh nghĩa của đảng, đồng thời là cơ quan mà từ đó các ủy viên Bộ Chính trị được lựa chọn. Lần đầu tiên trong lịch sử, đảng đề xuất nhiều ứng viên hơn số ghế – không hẳn là một cuộc bầu cử dân chủ, nhưng dù sao cũng là một bước đi đúng hướng. Ngay cả ứng viên được Đặng Tiểu Bình ủng hộ cũng không chắc sẽ thành công: ví dụ, Đặng Lực Quần (Deng Liqun), một người theo chủ nghĩa Mao, vốn được Đặng Tiểu Bình hứa hẹn thăng chức vào Bộ Chính trị, đã không đạt đủ số phiếu và buộc phải giã từ sự nghiệp chính trị. (Điều đáng chú ý là khi Ban chấp hành Trung ương đảng tổ chức bầu cử năm 1997, Tập suýt chút nữa đã không được chọn. Ông có ít phiếu nhất trong số những người có tên trong danh sách, phản ánh sự chán ghét của đảng đối với các “Thái tử Đảng,” hậu duệ của các lãnh đạo đảng cấp cao, những người đã thăng tiến nhờ quan hệ gia đình hơn là thực lực.
Để tránh lặp lại Cách mạng Văn hóa thảm khốc, khi sự tuyên truyền của chủ nghĩa Mao đạt đến đỉnh điểm, Đặng cũng tìm cách ngăn cản bất kỳ nhà lãnh đạo nào tìm kiếm sự sùng bái cá nhân. Năm 1978, một sinh viên trường Đảng Trung ương là bạn thân của tôi đã nhìn thấy trong chuyến đi đến một trang trại chăn nuôi heo ở ngoại ô Bắc Kinh, những món đồ mà Hoa Quốc Phong đã sử dụng trong một chuyến thị sát – một ấm nước nóng, một tách trà – được trưng bày trong tủ kính, như thể một ngôi đền tôn giáo. Bạn tôi đã viết thư cho Hoa để chỉ trích sự sùng bái cá nhân, và ông đã cho dẹp bỏ những món đồ trưng bày. Năm 1982, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã đi xa đến mức ghi vào điều lệ đảng một lệnh cấm sùng bái cá nhân, mà họ coi là đặc biệt nguy hiểm.
Đặng chỉ chịu chia sẻ quyền lực đến mức ấy, và ông đã liên tiếp loại bỏ Hồ và Triệu khi hai người này tỏ ra quá tự do về mặt chính trị. Nhưng người kế nhiệm Đặng, Giang Trạch Dân, đã tiến hành cải cách chính trị sâu rộng hơn. Ông cho thể chế hóa nhóm cố vấn của mình, để họ hoạt động nhiều hơn với tư cách là một văn phòng điều hành. Ông tìm kiếm lời khuyên từ tất cả các thành viên của Ủy ban Thường vụ, mà đến thời điểm đó đã ra quyết định dựa trên đa số phiếu, và ông cũng cho lưu hành rộng rãi các dự thảo phát biểu. Giang cũng khiến các cuộc bầu cử Ban chấp hành Trung ương có tính cạnh tranh hơn một chút, bằng cách tăng tỷ lệ ứng viên so với số ghế. Ngay cả các Thái tử Đảng, trong đó gồm một người con trai của Đặng, cũng có thể thất bại trong cuộc bầu cử.
Khi Hồ Cẩm Đào lên kế nhiệm Giang Trạch Dân vào năm 2002, Trung Quốc đã tiếp tục tiến xa hơn trên con đường lãnh đạo tập thể. Hồ cai trị với sự đồng thuận của chín thành viên Ủy ban Thường vụ, một nhóm được gọi là “cửu long trị thuỷ.” Cách tiếp cận theo chủ nghĩa quân bình này cũng có những hạn chế. Mỗi thành viên của Ủy ban Thường vụ đều có thể phủ quyết bất kỳ quyết định nào, dẫn đến suy nghĩ rằng Hồ một nhà lãnh đạo yếu không thể vượt qua bế tắc. Trong gần 10 năm, các cuộc cải cách kinh tế bắt đầu dưới thời Đặng đã bị đình trệ. Tuy nhiên, cũng có những ưu điểm nhất định, vì yêu cầu đồng thuận đã ngăn cản những quyết định bất cẩn. Chẳng hạn, khi dịch SARS bùng phát ở Trung Quốc trong năm đầu tiên ông lên nắm quyền, Hồ đã hành động thận trọng, sa thải Bộ trưởng Y tế Trung Quốc vì đã che đậy mức độ bùng dịch và khuyến khích các quan chức báo cáo số lượng ca nhiễm một cách trung thực.
Hồ cũng cố gắng áp dụng giới hạn nhiệm kỳ một cách rộng rãi hơn. Dù bị phản đối khi cố gắng thiết lập giới hạn nhiệm kỳ cho các thành viên của Bộ Chính trị và Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, nhưng ông đã có thể thiết lập giới hạn nhiệm kỳ cho các cấp từ tỉnh trưởng trở xuống. Hơn nữa, Hồ còn thiết lập một quy trình chưa từng có tiền lệ, theo đó thành viên của Bộ Chính trị trước tiên sẽ được lựa chọn bằng một cuộc bỏ phiếu của các thành viên cấp cao trong đảng.
Trớ trêu thay, chính nhờ hệ thống bán dân chủ này mà Tập đã vươn lên đỉnh cao quyền lực. Năm 2007, tại một cuộc họp mở rộng của Ban chấp hành Trung ương, khoảng 400 lãnh đạo cao nhất của ĐCSTQ đã tập trung tại Bắc Kinh để bỏ phiếu đề cử các quan chức cấp bộ từ một danh sách 200 người, vào Bộ Chính trị gồm 25 thành viên. Tập đã nhận được nhiều phiếu bầu nhất. Tôi cho rằng yếu tố quyết định không phải là kinh nghiệm Bí thư Tỉnh ủy Chiết Giang hay Bí thư Thành ủy Thượng Hải của ông, mà là sự tôn trọng của những người tham gia bỏ phiếu dành cho cha ông, cùng với sự tán thành (và áp lực từ) một số đảng viên lão thành chủ chốt. Trong cuộc bỏ phiếu đề cử tương tự diễn ra 5 năm sau đó, Tập tiếp tục nhận được nhiều phiếu bầu nhất, và nhờ sự đồng thuận của các nhà lãnh đạo sắp mãn nhiệm, ông đã đặt chân lên đỉnh của kim tự tháp quyền lực. Sau đó, ông nhanh chóng bắt tay vào việc lật ngược tiến trình phát triển lãnh đạo tập thể đã diễn ra hàng chục năm qua.
ĐẢNG MỘT NGƯỜI?
Khi Tập lên nắm quyền, nhiều người ở phương Tây đã ca ngợi ông là Mikhail Gorbachev của Trung Quốc. Một số người mơ tưởng rằng, giống như nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô, Tập sẽ thực hiện những cải cách triệt để, giải phóng sự kìm kẹp của nhà nước đối với nền kinh tế và dân chủ hóa hệ thống chính trị. Tất nhiên, điều đó hóa ra chỉ là một suy nghĩ viển vông. Thay vào đó, Tập, một học trò nhiệt thành của chủ nghĩa Mao, đồng thời cũng mong muốn để lại dấu ấn cá nhân trong lịch sử, đã nỗ lực để thiết lập quyền lực tuyệt đối của mình. Vì những cải cách trước đây không thực sự thiết lập cơ chế kiểm soát và đối trọng lên nhà lãnh đạo đảng, nên ông đã thành công. Giờ đây, cũng như dưới thời Mao, Trung Quốc là nơi một người nắm trọn quyền hành.
Một phần trong kế hoạch củng cố quyền lực của Tập là giải quyết vấn đề mà ông cho là khủng hoảng ý thức hệ. Ông nói, Internet là một mối đe dọa sống còn đối với ĐCSTQ, khiến đảng này mất quyền kiểm soát tâm trí của mọi người. Vì vậy, Tập đã thẳng tay đàn áp các blogger và các nhà hoạt động trực tuyến, kiểm duyệt những nội dung bất đồng chính kiến, và củng cố “vạn lý hỏa thành” của Trung Quốc nhằm hạn chế truy cập vào các trang web nước ngoài. Kết quả là, xã hội dân sự non trẻ đã bị bóp nghẹt và dư luận trong vai trò người giám sát Tập đã bị tiêu diệt.
Một động thái khác của Tập là phát động chiến dịch chống tham nhũng, gọi nó là sứ mệnh cứu đảng khỏi sự tự hủy diệt. Vì tham nhũng là dịch bệnh phổ biến ở Trung Quốc, gần như mọi quan chức đều có thể là mục tiêu, Tập đã sử dụng chiến dịch này như một cuộc thanh trừng chính trị. Dữ liệu chính thức cho thấy từ tháng 12/2012 đến tháng 06/2021, ĐCSTQ đã điều tra 393 cán bộ lãnh đạo trên cấp tỉnh, các quan chức thường được nhắm cho các vị trí cao nhất, cũng như 631.000 cán bộ trong nhiều cơ quan, những người thực hiện chính sách của đảng tại cấp cơ sở. Cuộc thanh trừng đã bắt giữ một số quan chức quyền lực nhất mà Tập cho là mối đe dọa, bao gồm Chu Vĩnh Khang, cựu thành viên Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị và người đứng đầu bộ máy an ninh Trung Quốc, và Tôn Chính Tài, một ủy viên Bộ Chính trị mà nhiều người coi là đối thủ và là người có khả năng kế nhiệm của Tập.
Đáng chú ý là những người giúp Tập thăng tiến đã không hề hấn gì. Giả Khánh Lâm, Bí thư Tỉnh ủy Phúc Kiến vào những năm 1990 và cuối cùng trở thành thành viên Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, là người có công giúp Tập thăng tiến trong sự nghiệp. Dù có lý do để tin rằng ông ta và gia đình cực kỳ tham nhũng – Hồ sơ Panama, kho tài liệu bị rò rỉ từ một công ty luật, tiết lộ rằng cháu gái và con rể của Giả sở hữu một số công ty bí mật ở nước ngoài – nhưng đến nay họ vẫn chưa bị chiến dịch chống tham nhũng của Tập sờ gáy.
Tập không hề nhẹ tay. Theo tôi được biết từ một người trong đảng, mà tôi không thể nêu tên vì sợ sẽ đẩy ông vào rắc rối, hồi năm 2014, người của Tập đã đến gặp một quan chức cấp cao từng công khai chỉ trích Tập và đe dọa sẽ điều tra tham nhũng nếu ông này không dừng lại. (Ông đành phải im lặng.) Khi theo đuổi mục tiêu, cấp dưới của Tập thường gây áp lực lên các thành viên gia đình và trợ lý của các quan chức. Vương Mân (Wang Min), Bí thư Tỉnh ủy Liêu Ninh, người mà tôi biết rõ từ những ngày còn là học viên tại Trường Đảng Trung ương, đã bị bắt vào năm 2016 dựa trên những lời khai từ tài xế của ông. Người này nói rằng khi ở trong xe, Vương đã phàn nàn với một người đi cùng về việc không được thăng chức. Vương bị kết án tù chung thân, một trong những cáo buộc là chống lại sự lãnh đạo của Tập.
Sau khi loại bỏ các đối thủ khỏi các vị trí chủ chốt, Tập đã cài người của mình vào. Phe của Tập trong đảng được gọi là “Chi Giang Tân Quân” (Zhījiāng Xīnjūn) bao gồm các cựu cấp dưới trong thời gian ông làm tỉnh trưởng ở Phúc Kiến và Chiết Giang, thậm chí cả những người bạn thời đại học và trung học. Kể từ khi lên nắm quyền, Tập đã nhanh chóng thăng chức cho tay chân thân tín của mình, thường là vượt quá năng lực của họ. Người bạn cùng phòng của ông từ những ngày còn học tại Đại học Thanh Hoa, Trần Hi (Chen Xi), được bổ nhiệm làm Trưởng Ban Tổ chức Trung ương ĐCSTQ, một vị trí đi kèm với một ghế trong Bộ Chính trị và quyền quyết định ai sẽ có thể thăng cấp. Tuy nhiên, Trần hoàn toàn không có kinh nghiệm liên quan: năm người tiền nhiệm trực tiếp của ông đều từng đảm nhiệm các vị trí đảng vụ địa phương, trong khi ông dành gần như toàn bộ sự nghiệp của mình tại Đại học Thanh Hoa.
Tập đã đảo ngược một cải cách lớn khác: “tách biệt giữa đảng và nhà nước,” tức nỗ lực nhằm giảm mức độ mà các cán bộ đảng với động lực ý thức hệ can thiệp vào các quyết định kỹ thuật và quản lý trong các cơ quan chính phủ. Trong nỗ lực chuyên nghiệp hóa bộ máy hành chính, Đặng Tiểu Bình và những người kế nhiệm đã cố gắng, với mức độ thành công khác nhau, để tách chính phủ khỏi sự can thiệp của ĐCSTQ. Tập đã phá hoại tất cả khi thiết lập khoảng 40 ủy ban riêng của đảng, có nhiệm vụ chỉ đạo các cơ quan chính phủ. Chẳng hạn, không giống như những người tiền nhiệm, ông có đội ngũ riêng để xử lý các vấn đề liên quan đến Biển Đông, bỏ qua Bộ Ngoại giao và Cục Hải dương Nhà nước.
Những ủy ban này đã tước bỏ phần lớn quyền lực khỏi tay người đứng đầu chính phủ Trung Quốc, Thủ tướng Lý Khắc Cường, và biến vị trí từng là lãnh đạo đồng cấp trở thành phụ tá. Có thể nhận ra sự thay đổi này trong cách Lý thể hiện bản thân mỗi khi xuất hiện trước công chúng. Trong khi hai người tiền nhiệm trực tiếp của ông, Chu Dung Cơ và Ôn Gia Bảo, lần lượt đứng ngang hàng với Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào, Lý lại giữ khoảng cách với Tập, như để nhấn mạnh sự chênh lệch quyền lực. Hơn nữa, trong quá khứ, truyền thông chính thức và truyền thông nhà nước thường đề cập đến “hệ thống Giang-Chu” và “hệ thống Hồ-Ôn”, nhưng ngày nay hầu như chẳng ai nói đến “hệ thống Tập-Lý.” Từ lâu đã có sự đối kháng giữa đảng và chính phủ ở Trung Quốc – mà người trong cuộc gọi là đấu tranh giữa “khu Nam” và “khu Bắc” của Trung Nam Hải, vốn là nơi đặt trụ sở của hai cơ quan. Nhưng khi nhấn mạnh rằng tất cả mọi người phải coi ông là người có quyền lực cao nhất, Tập đã làm căng thẳng thêm trầm trọng.
Tập cũng đã thay đổi động lực trong Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị. Lần đầu tiên trong lịch sử ĐCSTQ, tất cả các thành viên Bộ Chính trị, kể cả những người trong Ủy ban Thường vụ, đều phải báo cáo trực tiếp với Tổng Bí thư bằng cách gửi báo cáo định kỳ cho Tập, người sẽ tự đánh giá kết quả làm việc của họ. Đã qua rồi cái thời mà tình đồng chí thân thiết và gần như bình đẳng tồn tại giữa các ủy viên Thường vụ. Như một cựu quan chức ở Bắc Kinh nói với tôi, một trong bảy thành viên của ủy ban – Vương Kỳ Sơn, phó chủ tịch nước và là đồng minh lâu năm của Tập – từng phàn nàn với bạn bè rằng quan hệ giữa Tập và các Ủy viên Thường vụ còn lại là quan hệ giữa một hoàng đế và các bá quan.
Thay đổi trơ trẽn nhất mà Tập thực hiện là xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ của chủ tịch nước Trung Quốc. Giống như mọi nhà lãnh đạo tối cao từ thời Giang Trạch Dân trở đi, Tập kiêm nhiệm ba chức vụ: Chủ tịch nước, Tổng Bí thư đảng và Chủ tịch Quân ủy Trung ương. Dù giới hạn hai nhiệm kỳ 5 năm chỉ áp dụng cho chức vụ đầu tiên trong số ba chức vụ kể trên, nhưng bắt đầu từ Hồ Cẩm Đào, người ta hiểu rằng giới hạn này cũng phải áp dụng cho hai chức vụ còn lại, để một người có thể cùng lúc giữ cả ba chức vụ.
Nhưng vào năm 2018, theo chỉ thị của Tập, cơ quan lập pháp của Trung Quốc đã sửa đổi hiến pháp để loại bỏ giới hạn nhiệm kỳ của chủ tịch nước. Lời biện minh cho hành động ấy thật nực cười. Mục tiêu được người ta công bố là để làm cho nhiệm kỳ của chủ tịch nước tương ứng với các chức vụ trong đảng và quân đội, dù rõ ràng cải cách phải đi theo chiều ngược lại: áp dụng giới hạn nhiệm kỳ cho cả chức tổng bí thư đảng và chủ tịch quân ủy.
Tiếp đến là sự sùng bái cá nhân. Dù lệnh cấm sùng bái cá nhân vẫn còn trong điều lệ đảng, Tập và các cấp phó đã đòi hỏi một mức độ trung thành và ngưỡng mộ dành cho lãnh đạo chưa từng thấy kể từ thời Mao. Bắt đầu từ năm 2016, khi ông được tuyên bố là “lãnh tụ hạt nhân” của đảng (một danh xưng chưa từng được trao cho người tiền nhiệm của ông, Hồ Cẩm Đào), Tập Cận Bình đã luôn đứng trước các thành viên Ủy ban Thường vụ trong các bức chân dung chính thức. Chân dung của ông được treo khắp nơi, theo phong cách giống như Mao, trong các văn phòng chính phủ, trường học, địa điểm tôn giáo và nhà riêng. Theo Radio France Internationale, cấp dưới của Tập đã đề xuất đổi tên Đại học Thanh Hoa, trường cũ của ông, đồng thời là một trường đại học hàng đầu Trung Quốc, thành Đại học Tập Cận Bình. Họ thậm chí còn tranh cãi về việc có nên treo ảnh của ông bên cạnh ảnh của Mao ở Quảng trường Thiên An Môn hay không. Dù cả hai ý tưởng đều không đi đến đâu, nhưng Tập đã cố gắng đưa Tư tưởng Tập Cận Bình vào điều lệ đảng hồi năm 2017 — cùng Mao trở thành hai lãnh đạo duy nhất có hệ tư tưởng của riêng mình được thêm vào điều lệ đảng khi còn đương chức — và trong hiến pháp nhà nước một năm sau đó. Trong một bài viết dài đăng năm 2017 trên trang Tân Hoa Xã, cơ quan truyền thông nhà nước, một nhà tuyên truyền đã dành cho Tập bảy danh hiệu mới theo kiểu Bắc Triều Tiên, thứ sẽ khiến những người tiền nhiệm thời hậu Mao của ông ta phải đỏ mặt: “nhà lãnh đạo đột phá,” “người cán bộ siêng năng làm việc vì hạnh phúc của nhân dân,” “kiến trúc sư trưởng của tiến trình hiện đại hóa trong kỷ nguyên mới,” …
Trong nội bộ đảng, phe của Tập đang thực hiện một chiến dịch quyết liệt, yêu cầu ông phải được tiếp tục nắm quyền để hoàn thành điều ông đã khởi xướng: “sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa”. Nỗ lực của họ ngày càng mạnh mẽ, nhưng thông điệp của họ lại được đơn giản hóa. Tháng 4 vừa qua, các quan chức đảng ở Quảng Tây đề xuất khẩu hiệu mới: “mãi mãi ủng hộ lãnh tụ, bảo vệ lãnh tụ, và đi theo lãnh tụ.” Tựa như “hồng bảo thư” của Mao, họ cũng phát hành một bộ sưu tập các câu danh ngôn của Tập trong một cuốn sách bỏ túi và khuyến khích người dân ghi nhớ nội dung của nó. Tập dường như đang tự định vị mình không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại của đảng mà còn là một hoàng đế thời hiện đại.
Đoàn điều tra của Ukraine tại thành phố Izium, Ukraine, Credit…Nicole Tung for The New York Times
Lực lượng vũ trang Ukraine đã tấn công 4 trung tâm vũ khí và trang bị của Nga, phá hủy 4 kho đạn ở vùng Kherson và phá hủy xe trinh sát không người lái Orlan-10 ở vùng Mykolaiv. – Theo tin từ Bộ Chỉ huy Tác chiến “Phía Nam”06:37
Phần bị chiếm đóng tạm thời tại vùng Kherson hoàn toàn bị Nga đóng loại. – Theo Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine07:00
Lực lượng vũ trang Ukraine đã đánh vào 5 điểm kiểm soát, 12 khu vực tập trung nhân lực và thiết bị, 2 vị trí đặt hệ thống hỏa tiễn phòng không, 3 kho chứa đạn dược, cũng như hơn 10 mục tiêu quan trọng của Nga mỗi ngày. – Theo Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine07:37
Quân đội Nga đã bắn gần 90 quả đạn ở khu vực Dnipropetrovsk. Nhà cửa, công trình nông trại, ô tô, trường học, công viên và đường dây điện bị hư hại. – Theo Valentyn Reznichenko, Cục trưởng Cục quản lý quân sự khu vực Dnipropetrovsk08:53
Tổng số thiệt hại chiến đấu của quân Nga tại Ukraine từ ngày 24 tháng 2 đến ngày 27 tháng 9 (ước tính):
57750 quân; 2306 xe tăng; 4881 xe bọc thép; 1378 hệ thống pháo binh; 331 MLRS; 175 hệ thống tác chiến phòng không; 261 máy bay; 224 máy bay trực thăng; 3730 xe ô tô quân sự và thùng nhiên liệu; 15 thuyền quân sự; 977 UAV chiến thuật; 131 thiết bị quân sự đặc biệt; 241 tên lửa hành trình. – Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine09:00
Trong 24 giờ qua, quân đội Nga đã pháo kích vào các vùng Kharkiv, Sumy, Dnipropetrovsk, Zaporizhzhia, Donetsk, Luhansk, Mykolaiv, Odesa và Kherson. 4 người thiệt mạng. 21 thường dân bị thương. – Thông tin từ Cơ quan quản lý quân sự khu vực09:42
Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến toàn diện của Nga chống lại Ukraine, 395 trẻ em Ukraine đã chết, 776 trẻ em bị thương. – Văn phòng Tổng công tố
Khu định cư Kupiansk-Vuzlovyi được giải phóng ở Kharkiv, 6% diện tích Kharkiv vẫn bị chiếm đóng
Oleh Syniehubov, Người đứng đầu Cơ quan quản lý quân sự khu vực Kharkiv, đã xác nhận ngôi làng Kupiansk-Vuzlovyi, nằm trên bờ sông Oskil, đã được giải phóng khỏi quân chiếm đóng.
Nguồn: Oleh Syniehubov, trên bản tin quốc gia 24/7 vào ngày 27 tháng 9
Trích dẫn: “6% Kharkiv Oblast vẫn tạm thời bị chiếm đóng. Hiện tại, tỷ lệ này đã giảm [hiện Kupiansk-Vuzlovyi đã được giải phóng – ed.].
Họ (người Nga) có một số mặt trận chính đối với họ: Mặt trận Izium, cái gọi là Chiều cao Izium – đây là tuyến đường mà họ sử dụng để chuyển thiết bị quân sự của họ đến lãnh thổ của Donetsk và Luhansk Oblasts để tăng cường quân sự của họ. hiện diện ở đó; và tất nhiên, Kupiansk-Vuzlovyi, là một trong những tuyến đường sắt hậu cần lớn nhất trên lãnh thổ của Kharkiv Oblast.
Tuyến đường này nằm dưới sự kiểm soát của Nga kể từ những giờ đầu tiên của cuộc xâm lược toàn diện, và những người chiếm đóng đã nỗ lực rất nhiều để phòng thủ. Nhờ một chiến dịch quân sự thành công, Các lực lượng vũ trang Ukraine đã đưa tuyến đường trở lại dưới quyền kiểm soát của họ và hiện đã kiểm soát hoàn toàn “.
Thông tin chi tiết: Syniehubov tuyên bố rằng việc giải phóng từng mét lãnh thổ Ukraine “tốn rất nhiều công sức vì kẻ thù không rút lui và không ngừng cố gắng tập hợp lại và triển khai lực lượng dự bị”.
Ông xác nhận rằng người Nga tiếp tục phát động các cuộc tấn công vào Kharkiv Oblast, đặc biệt là Kupiansk. Hôm qua, 9 người thiệt mạng và 5 người bị thương.
Trong ba ngày qua, ở Kharkiv tương đối yên tĩnh.
Bối cảnh: Ngày hôm qua, trên mạng xã hội đã đưa tin rằng ngôi làng Kupiansk-Vuzlovyi đã được giải phóng.
Vào ngày 26 tháng 9, Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine đã gián tiếp xác nhận điều này trong báo cáo buổi tối, cho biết tại mặt trận Slobozhanske, các lực lượng Nga đã tiến hành các cuộc tấn công vào các làng Kucherivka, Petropavlivka, cũng như Kupiansk-Vuzlovyi. Tất cả các khu định cư này đều nằm ở tả ngạn sông Oskil.
Trước đó, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hanna Maliar cho biết, từ ngày 6 đến 14/9, các lực lượng Ukraine đã giải phóng gần 8.500 km vuông, 388 khu định cư và 150.000 người ở Kharkiv Oblast.
Ông Dmitry Medvedev, một đồng minh của Tổng thống Nga Vladimir Putin, hôm 27/9 nêu ra những nét chính trong kịch bản một cuộc tấn công hạt nhân vào Ukraine, nói rằng liên minh quân sự NATO do Mỹ dẫn đầu sẽ rất sợ hãi về một “ngày tận thế hạt nhân” nên không dám trực tiếp bước vào cuộc xung đột này, theo Reuters.
Dmitry Medvedev, cựu tổng thống hiện giữ chức Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, nói Nga có quyền tự vệ bằng vũ khí hạt nhân nếu nước này bị đẩy đi quá giới hạn của họ và đây “chắc chắn không phải là lời nói suông”.
Tuần trước, ông Putin ra lệnh tổng động viên lực lượng đầu tiên của Nga kể từ Thế chiến II và ủng hộ kế hoạch sáp nhập vùng lãnh thổ Ukraine, cảnh báo phương Tây rằng ông không nói suông khi cho hay ông sẽ sẵn sàng sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ Nga.
Ông Medvedev nói trong một bài đăng trên Telegram: “Hãy tưởng tượng rằng Nga buộc phải sử dụng vũ khí đáng sợ nhất chống lại chế độ Ukraine, chế độ đã thực hiện một hành động gây hấn quy mô lớn gây nguy hiểm cho chính sự tồn tại của nhà nước chúng ta”.
Phát biểu trên của ông Medvedev trích dẫn thuật ngữ chính xác của một trong những điều kiện của học thuyết tấn công hạt nhân của Nga: “gây hấn với Liên bang Nga bằng vũ khí thông thường khi chính sự tồn tại của nhà nước bị đe dọa”.
Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan hôm 25/9 cho biết Hoa Kỳ sẽ đáp trả một cách dứt khoát trước bất kỳ hành động sử dụng vũ khí hạt nhân nào của Nga nhằm vào Ukraine và đã nói rõ với Moscow về “hậu quả thảm khốc” mà nước này sẽ phải đối mặt.
Khoảng 90% đầu đạn hạt nhân trên thế giới do Nga và Hoa Kỳ nắm giữ, hai nước cho đến nay vẫn là những cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới.
Theo Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, Nga có 5.977 đầu đạn hạt nhân trong khi Mỹ có 5.428 đầu đạn, còn Trung Quốc có 350, Pháp có 290 và Anh có 225.
Bình luận của ông Medvedev được đưa ra trong bối cảnh Nga chuẩn bị sáp nhập nhiều vùng lãnh thổ Ukraine sau các cuộc trưng cầu dân ý tại các khu vực do Nga kiểm soát ở Ukraine mà Ukraine và phương Tây coi là một trò giả mạo bất hợp pháp.
Các nhà ngoại giao cho rằng chiêu dùng hạt nhân của Nga cho thấy ông Putin đang cố gắng dọa phương Tây để giảm bớt sự ủng hộ đối với Ukraine bằng cách ám chỉ sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật để bảo vệ các vùng lãnh thổ của Ukraine bị Nga sáp nhập.
Phó Tổng thống Harris có lịch thăm khu phi quân sự giữa hai miền Triều Tiên
Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck-soo và Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris tại Tokyo hôm 27/9/2022.
Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris sẽ đến thăm khu phi quân sự (DMZ) chia cắt hai miền Triều Tiên vào ngày 29/9 nhằm thể hiện cam kết của Washington đối với an ninh của Hàn Quốc, Reuters dẫn nguồn tin từ các quan chức Mỹ và Hàn Quốc cho biết hôm 27/9.
Chuyến thăm này, được công bố hôm 27/9, diễn ra vài ngày sau khi Triều Tiên bắn một tên lửa đạn đạo về phía biển và trong bối cảnh có lo ngại về một vụ thử hạt nhân có thể xảy ra khi nỗ lực của chính quyền Biden nhằm tiếp cận nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã thất bại.
Chuyến thăm DMZ của bà Harris đã được Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck-soo xác nhận công khai trong cuộc gặp với phó tổng thống Hoa Kỳ ở Tokyo và sau đó đã được một quan chức Hoa Kỳ xác nhận.
Quan chức Mỹ cho biết: “Gần 70 năm kể từ ngày đình chiến Triều Tiên, chuyến thăm này sẽ nhấn mạnh sức mạnh” của “liên minh” giữa Seoul và Washington “khi đối mặt với bất kỳ mối đe dọa nào từ Triều Tiên”.
Thủ tướng Han nói với Phó Tổng thống Harris: “Chuyến thăm của bà tới DMZ và Seoul sẽ là những minh chứng mang tính biểu tượng cho những cam kết mạnh mẽ của bà đối với an ninh và hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên”.
Khu DMZ thường được mô tả là biên giới cuối cùng của Chiến tranh Lạnh trên thế giới và tồn tại kể từ khi Chiến tranh Triều Tiên 1950-53 kết thúc bằng một hiệp định đình chiến.
Triều Tiên nói rằng họ duy trì quyền tự vệ của một quốc gia có chủ quyền, đồng thời cáo buộc cả Hoa Kỳ lẫn Hàn Quốc đều giữ thế thù địch với nước này.
Chiến tranh Ukraina: Mỹ yêu cầu Nga ngưng đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken (ngoài cùng bên phải) nghe ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov ( ngoài cùng bên trái) phát biểu tại cuộc họp Hội Đồng Bảo An LHQ, ngày 22/09/2022. AP – Mary Altaffer
Hoa Kỳ yêu cầu Nga ngưng đe dọa sử dụng vũ khí nguyên tử trong cuộc chiến tranh Ukraina và cảnh báo là việc sử dụng loại vũ khí này sẽ gây ra những hậu quả “tàn khốc”.
Trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình CBS News tối qua, 25/09/2022, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết: “ Chúng tôi đã nói rất rõ với phía Nga, nói công khai, cũng như khi nói chuyện riêng, rằng họ phải ngưng nói đến vũ khí hạt nhân”. Ông nhấn mạnh: “ Mọi việc sử dụng vũ khí nguyên tử đều sẽ có những hậu quả tàn khốc đối với nước sử dụng chúng, và dĩ nhiên là đối với nhiều nước khác”.
Trước đó, cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng Jake Sullivan trên đài NBC cũng đã cảnh báo Matxcơva về những hậu quả “tàn khốc” nếu Nga sử dụng vũ khí nguyên tử.
Hôm thứ Tư tuần trước, trong một bài phát biểu trên đài truyền hình Nga, tổng thống Vladimir Putin đã tuyên bố, để đối đầu với phương Tây, mà theo ông đang tìm cách phá hủy nước Nga, Matxcơva sẵn sàng sử dụng “mọi phương tiện” có trong tay, ám chỉ đến việc sử dụng vũ khí nguyên tử. Ông Putin còn nhấn mạnh đây không phải là lời đe dọa suông.
Ngày 16/09 vừa qua, trước khi tổng thống Nga có lời đe dọa như trên, tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhắn gởi một thông điệp đến ông Putin: “ Đừng làm như thế. Vì ông sẽ làm thay đổi cục diện chiến tranh một cách chưa từng có từ Thế chiến Thứ hai đến nay.” Ông Biden cũng cảnh cáo là trong trường hợp đó, Hoa Kỳ sẽ đáp trả “rất mạnh”, nhưng không nói rõ về hình thức đáp trả.
Học thuyết quân sự của Nga dự trù khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân nếu các lãnh thổ mà Matxcơva xem là thuộc chủ quyền quốc gia bị tấn công. Đây sẽ là trường hợp của các vùng lãnh thổ Ukraina mà Nga đang kiểm soát và hiện đang tổ chức trưng cầu dân ý về việc sáp nhập vào lãnh thổ Nga.
Đồng Nhân dân tệ tiếp tục yếu đi so với Đô la Mỹ, thấp nhất từ năm 2008
Đồng CNY nhiều khả năng sẽ tiếp tục mất giá so với đồng USD khi Fed dự định tăng thêm lãi suất vào cuối năm nay. (Ảnh: HamsterMan/Shutterstock)
Đồng nhân dân tệ (CNY) đang tiếp tục mất giá so với đồng đô la Mỹ (USD), về mức gần thấp nhất kể từ đầu năm 2008. Tính từ đầu năm nay, đồng CNY đã mất hơn 11% giá trị, rơi về mức 1 USD đổi 7.158 CNY vào lúc 17h ngày 26/9 (giờ địa phương).
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) hôm thứ Hai cho biết họ sẽ áp đặt yêu cầu dự trữ rủi ro là 20% đối với hợp đồng giao dịch tiền tệ kỳ hạn của các ngân hàng.
Kể từ tháng 8, PBOC đã tìm cách hạn chế thiệt hại của đồng nhân dân tệ thông qua tỷ giá tham chiếu (biên độ 2%) hàng ngày, cũng như yêu cầu các tổ chức tín dụng dành nhiều ngoại hối hơn làm dự trữ.
“Bằng cách áp đặt yêu cầu dự trữ rủi ro, PBOC đặt mục tiêu làm chậm tốc độ mất giá nhưng nó sẽ khó có thể lật ngược tình thế”, Peiqian Liu, nhà kinh tế tại NatWest Markets cho biết.
Đồng nhân dân tệ đã giảm 0,4%, xuống 7,1588 mỗi đô la Mỹ vào lúc 17h theo giờ địa phương, từ đầu năm đến nay đã mất hơn 11% giá trị. Nếu nó mất giá qua mức 7,1854 mỗi đô la, nó sẽ là mức yếu nhất kể từ đầu năm 2008.
Ngân hàng trung ương Trung Quốc đã nâng dự trữ rủi ro cho giao dịch kỳ hạn ngoại hối từ 0% lên 20% vào năm 2015, trước khi hạ dự trữ 2 năm sau đó và tăng trở lại vào năm 2018. PBOC đã loại bỏ nó vào năm 2020 sau khi đồng nhân dân tệ phục hồi.
Liu Guoqiang – Phó thống đốc PBOC cho biết vào đầu tháng này rằng ngân hàng trung ương sẽ không cho phép thay đổi tỷ giá hối đoái, trong khi cảnh báo các nhà giao dịch không nên đặt cược vào các mức nhân dân tệ cụ thể.
PBOC có nhiều công cụ chính sách hơn trong tay để bảo vệ đồng tiền này, Jingyang Chen, một chiến lược gia ngoại hối tại HSBC Holdings Plc cho biết.
Sự suy yếu của đồng nhân dân tệ có thể thúc đẩy PBOC trì hoãn bất kỳ việc nới lỏng chính sách tiền tệ nào nữa cho đến cuối năm nay. Sau khi bất ngờ cắt giảm lãi suất cơ bản vào tháng 8, PBOC đã tạm dừng nới lỏng trong tháng này khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất.
Bloomberg Economics ước tính Fed sẽ thắt chặt đến hết năm 2022 và 2023, và PBOC sẽ duy trì lập trường nới lỏng trong giai đoạn này, cắt giảm lãi suất một năm xuống còn 2,45% vào cuối năm 2023.
Nhất Tín, theo Bloomberg
Khả năng Nga “tống tiền hạt nhân” ở Ukraine
Các quan chức phương Tây ngày càng lo ngại nguy cơ Nga dùng vũ khí hạt nhân ở Ukraine nếu chịu thất bại nghiêm trọng trên chiến trường. Nga sẽ sáp nhập một phần lớn lãnh thổ Ukraine mà họ chiếm được thông qua các cuộc trưng cầu dân ý giả mạo, có lẽ sớm nhất là vào thứ Ba. Trước đó, tổng thống Vladimir Putin đã nói việc Ukraine tấn công các vùng lãnh thổ này sẽ bị coi như tấn công Nga, và ám chỉ hành động trả đũa hạt nhân để bảo vệ “toàn vẹn lãnh thổ.”
Liệu ông có nghiêm túc? Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã cho biết ông không nghĩ Putin nói đùa. Jake Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia của Mỹ, nói chính phủ Mỹ đã cảnh báo Nga rằng việc sử dụng hạt nhân sẽ gây ra “hậu quả thảm khốc.” Các quan chức Mỹ cho biết chúng có thể bao gồm tấn công quân sự thông thường nhằm vào Nga. Nhưng nếu Nga đáp trả, NATO và Nga sẽ lâm trận – điều mà hai bên đã cố tránh kể từ đầu cuộc xâm lược của ông Putin.
Thách thức từ việc đồng Bảng Anh lao dốc
Giới đầu tư đang bất ổn sau tuyên bố ngân sách của Kwasi Kwarteng vào thứ Sáu tuần trước, khi tân bộ trưởng tài chính Anh thông báo cắt giảm thuế lớn nhất trong nửa thế kỷ qua, đi kèm với các biện pháp tăng vay thêm 3% GDP trong năm nay. Quỹ đạo tài khóa lỏng lẻo này ngay lập tức khiến đồng bảng Anh giảm xuống mức thấp kỷ lục so với đồng đô la trong những giờ đầu của ngày thứ Hai trước khi phục hồi ít nhiều.
Vào thứ Ba, chính phủ sẽ được thấy hậu quả hành động của mình khi họ đi vay 1,2 tỷ bảng Anh (1,3 tỷ đô la) trái phiếu có khấu trừ lạm phát đáo hạn vào năm 2031. Vào lúc 9 giờ sáng ngày 23 tháng 9, lãi suất thị trường của trái phiếu không khấu trừ là 3,46%, nhưng đến cuối phiên thứ Hai, nó đã tăng lên 4,1%. Hôm Chủ nhật, ông Kwarteng đã từ chối bình luận về các động thái thị trường ngắn hạn, và nói ông đang tập trung vào tăng trưởng. Nhưng ông sẽ không thể lảng tránh mãi, trừ khi có thay đổi gì đó để xoa dịu thị trường.
Nga nói gì về vũ khí hạt nhân trong bối cảnh tổng động viên một phần
Hôm 21/9, Tổng thống Putin tuyên bố tổng động viên một phần quân dự bị của Nga sau khi quân đội Kyiv giành được một số thắng lợi đáng kể trong cuộc phản công vào các thành phố quan trọng bị Nga chiếm đóng như Kherson và Kharkiv. Đã có nhiều thông tin trái chiều đến từ Nga về việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Trong khi các quan chức Nga đôi khi tỏ ra thận trọng khi nói về vấn đề này, nhưng truyền hình nhà nước Nga đôi khi đưa ra những phát biểu khích động hơn.
Trong bài phát biểu khi tuyên bố tổng động viên một phần quân dự bị, Tổng thống Putin dường như đe dọa về việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Ông cho biết sẵn sàng đáp trả cái mà ông gọi là “đe dọa hạt nhân” từ phương Tây bằng cách sử dụng vũ khí của chính đất nước mình, bao gồm cả vũ khí hạt nhân.
Tổng thống Putin nhấn mạnh: “Nếu Nga cảm thấy sự toàn vẹn lãnh thổ của mình bị đe dọa, chúng tôi sẽ sử dụng tất cả các phương pháp phòng vệ theo ý mình, và đây không phải là một trò lừa bịp.”
“Những ai đang cố gắng đe dọa chúng tôi bằng vũ khí hạt nhân nên biết rằng gió cũng có thể đổi hướng về họ.”
Gia Huy (Theo Newsweek)
Nhật Bản tiễn biệt ông Abe tại lễ tang cấp nhà nước
Với hoa, những lời cầu nguyện và 19 phát súng tiễn biệt, Nhật Bản đã vinh danh cố Thủ tướng Shinzo Abe vào thứ Ba (27/9) tại lễ tang cấp nhà nước đầu tiên cho một cựu Thủ tướng trong 55 năm.
Buổi lễ bắt đầu lúc 2 giờ chiều địa phương, khi tro cốt của ông Abe được người vợ góa của ông, Akie, mang vào Hội trường Nippon Budokan ở trung tâm Tokyo, trong điệu quân nhạc và tiếng chào của đội bảo vệ danh dự.
Khoảng 4.300 người đã tham dự lễ tang, cùng với ít nhất 48 nhân vật chính phủ đương nhiệm hoặc cựu quan chức, bao gồm Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi.
“Chính ông ấy là người đặt ra thuật ngữ Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở”, bà Harris nói với các phóng viên, đề cập đến một khái niệm đã trở thành nền tảng của an ninh châu Á.
Bên trong Budokan, một bức chân dung lớn của ông Abe được treo bằng dải băng đen với một dải hoa màu xanh lá cây, trắng và vàng.
Gần đó là một bức ảnh treo tường chụp ông đang đi dạo cùng các nhà lãnh đạo G7, nắm tay trẻ em và đi thăm các khu vực thiên tai.
Sau bài điếu văn hồi tưởng về cuộc đời chính trị của Abe và các bài phát biểu của các nhân vật hàng đầu trong đảng cầm quyền, bao gồm Kishida và Yoshihide Suga, tất cả dành một phút mặc niệm.
Bên ngoài Budokan, hàng nghìn người Nhật đứng xếp hàng khi tro cốt của ông Abe được đưa đến, chờ đến lượt dâng hoa và cầu nguyện trong hai chiếc lều tang lễ.
Ông Abe là Thủ tướng tại vị lâu nhất của Nhật Bản và là một trong những nhân vật chính trị nổi tiếng nhất của đất nước, được biết đến với việc vun đắp các liên minh quốc tế và chiến lược kinh tế “Abenomics”.
Ông từ chức vào năm 2020 vì các vấn đề sức khỏe, nhưng vẫn là một tiếng nói chính trị quan trọng. Trong khi ông đang vận động cho đảng cầm quyền của mình thì bị một tay súng bắn chết vào ngày 8 tháng 7.
Vụ ám sát đã gây ra làn sóng chấn động Nhật Bản, đất nước nổi tiếng với tỷ lệ tội phạm sử dụng súng rất thấp.
Tuy vậy, quyết định tổ chức tang lễ cấp nhà nước cho ông – lần thứ hai đối với một cựu thủ tướng trong thời kỳ hậu chiến – đã gây ra nhiều tranh cãi tại Nhật Bản.
Khoảng 60% người Nhật đã phản đối sự kiện này trong các cuộc thăm dò gần đây, chủ yếu được cho là do chi phí tổ chức tang lễ quá lớn (11,5 triệu USD), đặc biệt vào thời điểm kinh tế khó khăn.
Biểu tình phản đối quốc táng dành cho ông Shinzo Abe (Reuteurs)
Một số nhà lập pháp từ các đảng đối lập cũng đã tẩy chay hoàn toàn lễ tang, cáo buộc ông Kishida đơn phương thông qua việc tổ chức lễ tang thay vì tham khảo ý kiến quốc hội.
Tại Izium được Ukraine vừa giải phóng, các sĩ quan cảnh sát pháp y Kyiv Oblast đã phát hiện ra một “bệnh viện” mà người Nga đã thiết lập trong một phòng tập thể dục của trường học.
Điều này đã được báo cáo bởi cảnh sát Kyiv Oblast.
Trong một cuộc kiểm tra vùng lãnh thổ được giải phóng, các nhà tội phạm học đã vào một ngôi trường mà người Nga đã sử dụng để đặt trạm chỉ huy và một đơn vị y tế một cách bất ngờ.
Cảnh sát cho biết : “Tại sân trường nơi trẻ em tập thể dục, quân địch đã thiết lập một bệnh viện dã chiến, nơi chúng để lại hàng núi ống tiêm và thuốc men” .
Khoa phục vụ ăn uống tại trường học nơi người Nga theo học
Ai đó bỏ lại quần của họ
Quân đội Nga thành lập bệnh viện dã chiến trong nhà thi đấu
Cảnh sát tiếp tục phát hiện và ghi lại tội ác chiến tranh của những kẻ chiếm đóng
Tại các vùng lãnh thổ đã vừa được giải phóng ở phía bắc Kharkiv Oblast, các lính đặc công Vệ binh Quốc gia tiếp tục dọn sạch đường, lề đường, các tòa nhà dân cư, các cơ sở nhà nước và công cộng, trường học và nhà trẻ.
Một đặc công đã bị giết khi dọn dẹp một trường học ở Makarivka. Có mìn gài ở khắp mọi nơi – ở cửa ra vào, cửa sổ, lớp học và sân chơi của trẻ em.
Biến cố rò rỉ khí đốt Nord Stream 2 có thể tiếp tục kéo dài tới một tuần
Cơ quan Năng lượng Đan Mạch cho biết sự rò rỉ từ đường ống Nord Stream 2 bị hư hỏng ở Biển Baltic sẽ tiếp tục trong vài ngày và thậm chí có thể là một tuần.
Lực lượng vũ trang Đan Mạch đã công bố video cho thấy các bong bóng đổ xô lên bề mặt biển Baltic phía trên đường ống Nord Stream 1 và 2, đồng thời cho biết vụ rò rỉ khí lớn nhất đã gây ra sự xáo trộn bề mặt có đường kính hơn 1 km.
Các tàu có thể mất sức nổi nếu đi vào khu vực này và có thể có nguy cơ khí rò rỉ bốc cháy trên mặt nước và trong không khí, nhưng không có rủi ro nào liên quan đến rò rỉ bên ngoài khu vực loại trừ, nó cho biết.
Sự cố rò rỉ sẽ chỉ ảnh hưởng đến môi trường tại khu vực đặt ống dẫn khí trong cột nước và khí methane thoát ra ngoài gây hiệu ứng nhà kính sẽ có tác động xấu đến khí hậu.
Các nhà chức trách Đan Mạch yêu cầu mức độ sẵn sàng trong lĩnh vực năng lượng và khí đốt của Đan Mạch phải được nâng lên sau khi rò rỉ, một bước đòi hỏi các quy trình an toàn cao hơn đối với việc lắp đặt và cơ sở điện.
Bọt khí từ Nord Stream 2 rò rỉ đến bề mặt biển Baltic TÍN DỤNG: BỘ TƯ LỆNH QUỐC PHÒNG ĐAN MẠCH / TÀI LIỆU PHÁT QUA REUTERS / BỌT KHÍ TỪ RÒ RỈ NORD STREAM 2 CHẠM TỚI BỀ MẶT BIỂN BALTIC TRONG KHU VỰC CHO THẤY NHIỄU ĐỘNG CÓ ĐƯỜNG KÍNH HƠN MỘT KM GẦN BORNHOLM, ĐAN MẠCH, NGÀY 27 THÁNG 9 NĂM 2022. BỘ TƯ LỆNH QUỐC PHÒNG ĐAN MẠCH / TÀI LIỆU PHÁT QUA REUTERS HÌNH ẢNH NÀY ĐÃ ĐƯỢC BÊN THỨ BA CUNG CẤP.
‘Điệp viên Nhật bị bắt quả tang’ bị cho là bị thẩm vấn ngược đãi
Một nhà ngoại giao Nhật Bản mà Nga tuyên bố rằng họ bắt được gián điệp ‘tay đỏ’ bị cáo buộc đã bị che mắt và bị khống chế thể chất trong khi thẩm vấn bởi chính quyền Nga.
Motoki Tatsunori, lãnh sự Tokyo tại thành phố Vladivostock, miền đông nước này, bị cáo buộc cố mua thông tin mật về một quốc gia khác hợp tác với Nga.
FSB của Nga cho biết nhà ngoại giao này đã được lệnh rời khỏi đất nước trong vòng 48 giờ.
Hôm thứ Ba, Nhật Bản đã phản đối Nga về việc giam giữ ông, cáo buộc nhà chức trách Nga lạm dụng thẩm vấn và bác bỏ cáo buộc gián điệp.
Chánh văn phòng Nội các Hirokazu Matsuno nói với các phóng viên rằng: “Hoạt động bất hợp pháp bị cáo buộc bởi phía Nga là hoàn toàn vô căn cứ.
Bản đồ: Cập nhật mới nhất từ Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh
The illegal and unprovoked invasion of Ukraine is continuing. The map below is the latest Defence Intelligence update on the situation in Ukraine – 27 September 2022 Find out more about the UK government’s response: http://ow.ly/h52c50KUpvL
Liên Âu nghi ngờ Nga đứng sau vụ thiệt hại ‘chưa từng có’ đối với đường ống dẫn khí Nord Stream. Biên tập viên Châu Âu của chúng tôi James Crisp có tin tức mới nhất về câu chuyện này.
Các chính phủ châu Âu nghi ngờ sự phá hoại của Nga sau khi ba tuyến ngoài khơi của hệ thống đường ống Nord Stream cung cấp khí đốt cho Đức bị thiệt hại “chưa từng có” chỉ trong một ngày.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki cho biết rò rỉ là do phá hoại, trong khi Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen nói rằng bà không thể loại trừ điều này sau khi phát hiện ba lỗ rò rỉ trên hệ thống được thiết kế để gửi khí đốt đến châu Âu.
Ông Morawiecki nói: “Hôm nay chúng tôi phải đối mặt với một hành động phá hoại, chúng tôi không biết tất cả chi tiết về những gì đã xảy ra, nhưng chúng tôi thấy rõ rằng đó là một hành động phá hoại, liên quan đến bước leo thang tiếp theo của tình hình ở Ukraine.
Moscow sẽ không tìm cách dẫn độ những người Nga đang bỏ trốn
Moscow cho biết họ sẽ không yêu cầu dẫn độ những người Nga đi du lịch nước ngoài để tránh bị triệu tập tham chiến ở Ukraine, sau khi hàng nghìn người đàn ông trong độ tuổi quân dịch sang các nước láng giềng.
“Bộ Quốc phòng Nga chưa gửi bất kỳ yêu cầu nào tới chính quyền Kazakhstan, Gruzia hoặc bất kỳ quốc gia nào khác về cáo buộc buộc công dân Nga phải trở lại đất Nga và họ không có kế hoạch làm như vậy”, Bộ này cho biết. Theo bản tường trình.
Những người đàn ông Nga chạy trốn sang nước láng giềng Georgia NGUỒN: ZURAB KURTSIKIDZE / EPA-EFE / SHUTTERSTOCK
Đường ống dẫn khí của Na Uy mở ở Ba Lan sau khi Nga cắt giảm
Một đường ống mới sẽ vận chuyển khí đốt của Na Uy qua Đan Mạch đã được khánh thành tại Ba Lan hôm thứ Ba trong một động thái nhằm tăng cường an ninh năng lượng của châu Âu sau khi Nga cắt nguồn cung cấp của Warsaw.
Tại một buổi lễ ở phía tây Ba Lan, Bộ trưởng Năng lượng Na Uy Terje Aasland cho biết đây là “một cột mốc quan trọng trên con đường quan trọng hướng tới sự độc lập của châu Âu khỏi năng lượng của Nga.”
Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen cho biết việc phóng đường ống “đánh dấu một bước địa chính trị quan trọng đối với tất cả chúng ta.”
“Chúng tôi phải làm tất cả những gì có thể để loại bỏ năng lượng như một công cụ quyền lực của Nga”, bà nói tại buổi ra mắt ở Budno gần thành phố Szeczin.
EU xử phạt những người tổ chức cuộc bỏ phiếu của Nga ở Ukraine
Các quan chức cấp cao của khối cho biết EU sẽ trừng phạt những người tổ chức các cuộc trưng cầu dân ý “bất hợp pháp”.
“Sẽ có những hậu quả cho tất cả những người tham gia vào các cuộc trưng cầu dân ý bất hợp pháp”, Peter Stano, phát ngôn viên của Giám đốc chính sách đối ngoại của EU Josep Borrell, cho biết.
Luc Devigne, một quan chức cấp cao trong dịch vụ chính sách đối ngoại của Borrell, cho biết: “Chúng tôi sẽ đưa những cá nhân rõ ràng có liên quan đến các bước gần đây với những cuộc trưng cầu dân ý này” vào gói trừng phạt.
27 nước thành viên của EU đang cân nhắc về các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga vì đã tổ chức cuộc bỏ phiếu, bị phương Tây bác bỏ rộng rãi là một “trò giả tạo”.
Nga muốn ‘cứu người dân’ ở các vùng lãnh thổ Ukraine mà họ nắm giữ
Ông Vladimir Putin cho biết Nga muốn “cứu người dân” trong 4 vùng lãnh thổ mà họ nắm giữ ở Ukraine, người dân ở đó bỏ phiếu trong các cuộc trưng cầu dân ý về việc có sáp nhập với Nga hay không.
“Việc cứu người dân ở những vùng lãnh thổ đang diễn ra cuộc trưng cầu dân ý này … là tâm điểm chú ý của toàn xã hội và của cả đất nước”, ông Putin nói trong cuộc họp trên truyền hình với các quan chức.
Các quốc gia phương Tây đã bác bỏ các cuộc trưng cầu dân ý ở các khu vực do Điện Kremlin kiểm soát ở miền đông và miền nam Ukraine . TÍN DỤNG: STRINGER / AFP QUA GETTY IMAGES
Hàng chục ngàn người Nga đổ sang Gruzia và Kazakhstan để tránh quân dịch
Hàng ngàn người Nga đã đổ sang Gruzia và Kazakhstan để tránh bị kêu gọi tham chiến ở Ukraine.
Quốc gia Gruzia thuộc Biển Đen cho biết số lượng người Nga đến đây hàng ngày đã tăng gần gấp đôi kể từ khi ông Vladimir Putin tuyên bố huy động hàng trăm nghìn quân dự bị vào ngày 21/9.
Bộ trưởng Nội vụ Vakhtang Gomelauri cho biết: “Bốn đến năm ngày trước, 5.000-6.000 (người Nga) đến Georgia hàng ngày. Con số này đã tăng lên khoảng 10.000 người mỗi ngày”.
Gruzia và nước láng giềng Armenia, không yêu cầu thị thực đối với người Nga, đã là điểm đến chính của người Nga chạy trốn kể từ khi chiến tranh bắt đầu.
Putin dự kiến thu hoạch kỷ lục 150 triệu tấn ngũ cốc vào năm 2022
Vladimir Putin cho biết đất nước của ông dự kiến thu hoạch ngũ cốc cao kỷ lục vào năm 2022 khi Moscow đổ lỗi cho các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Ukraine vì đã ngăn cản xuất khẩu của nước này, đặc biệt là sang các nước nghèo.
“Ước tính sơ bộ [cho năm 2022] đã là 150 triệu tấn, bao gồm khoảng 100 triệu tấn lúa mì. Đây sẽ là một kỷ lục trong lịch sử nước Nga”, ông Putin nói trong một bài phát biểu trên truyền hình.
Sự đối đầu của Nga với phương Tây đã làm gia tăng lạm phát toàn cầu và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực và năng lượng ở nhiều quốc gia kể từ sau chiến tranh.
Trong ảnh: Nhà chức trách đàn áp người Nga phản đối lệnh huy động
TÍN DỤNG: ẢNH APTÍN DỤNG: AP TÍN DỤNG: ẢNH AP
Đức đột kích du thuyền của nhà tài phiệt Nga để thăm dò thuế
Các nhà điều tra của Đức đã đột kích một du thuyền của một nhà tài phiệt Nga bị tình nghi trốn thuế, rửa tiền và vi phạm lệnh trừng phạt của EU.
Văn phòng công tố viên ở phía tây thành phố Frankfurt cho biết hơn 60 sĩ quan hôm thứ Ba đã khám xét con tàu thuộc về một “doanh nhân 69 tuổi từ Liên bang Nga”.
Họ không nêu tên nghi phạm, nhưng người ta cho rằng anh ta là tỷ phú Alisher Usmanov, đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin và cựu chủ tịch Liên đoàn đấu kiếm quốc tế.
Các công tố viên cho biết trong một tuyên bố từ năm 2017 đến năm 2022, nghi phạm bị cáo buộc thực hiện nhiều triệu euro có được từ các hoạt động bất hợp pháp, bao gồm trốn thuế, thông qua một “mạng lưới rộng lớn và phức tạp của các công ty và tập đoàn”.
Điện Kremlin ‘hết sức lo ngại’ về rò rỉ khí đốt
Điện Kremlin cho biết họ “cực kỳ lo ngại” về những rò rỉ được báo cáo về đường ống dẫn khí Nord Stream của Nga đến châu Âu và đường ống dẫn đôi Nord Stream 2 của nó.
Các nhà chức trách Đan Mạch hôm thứ Hai đã yêu cầu các tàu tránh xa bán kính năm hải lý ngoài khơi đảo Bornholm sau vụ rò rỉ khí đốt qua đêm từ đường ống Nord Stream 2 do Nga sở hữu không còn tồn tại chảy vào Biển Baltic.
Chính phủ Đức cho biết họ đã liên hệ với các nhà chức trách Đan Mạch và làm việc với cơ quan thực thi pháp luật địa phương để tìm hiểu nguyên nhân khiến áp lực trong đường ống giảm đột ngột.
Khi được các phóng viên hỏi liệu đó có thể là một hành động phá hoại hay không, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng vào thời điểm hiện tại “không thể loại trừ bất kỳ lựa chọn nào”.
Hai lỗ rò rỉ đã được xác định trên đường ống Nord Stream 1, vài giờ sau sự cố tương tự trên đường ống đôi Nord Stream 2. NGUỒN: ODD ANDERSEN / AFP QUA GETTY IMAGES
Gần 2.400 người bị bắt khi các cuộc biểu tình chống quân dịch
Khoảng 2.400 người đã bị bắt giữ kể từ khi các cuộc biểu tình nổ ra nhằm phản đối việc nhập ngũ của Vladimir Putin, theo LHQ.
Lên tiếng báo động về quy mô của các vụ bắt giữ, Ravina Shamdasan, phát ngôn viên của văn phòng nhân quyền Liên Hợp Quốc cho biết: “Chúng tôi vô cùng lo lắng trước số lượng lớn những người được cho là đã bị bắt giữ”.
Các nhà chức trách Nga đã thẳng tay đàn áp những lời chỉ trích về cuộc chiến ở Ukraine, bắt giữ hàng ngàn người biểu tình kể từ đầu cuộc xung đột hồi tháng Hai.
Nhưng các vụ bắt giữ đã tăng vọt kể từ khi ông Putin tuyên bố động viên quân sự một phần vào thứ Tư tuần trước để tăng cường quân đội ở Ukraine.
Bà Shamdasani chỉ ra “các báo cáo đáng tin cậy (rằng) khoảng 2.377 người biểu tình đã bị bắt … ở nhiều địa điểm khác nhau trên khắp đất nước”.
Cuộc xâm lược của Nga đã chứng tỏ ’những vụ giết người và tra tấn phi pháp’
Văn phòng Cao ủy Nhân quyền ( OHCHR ) cho biết trong một báo cáo rằng họ đặc biệt lo ngại về việc tra tấn và đối xử tệ với những người bị giam giữ bởi lực lượng Nga và các nhóm vũ trang liên đới, nhưng cho biết cả hai bên đều có hành vi vi phạm quyền.
OHCHR cũng cho biết họ “rất lo ngại” về “những rủi ro to lớn” do các hành động thù địch gần hoặc trong các nhà máy điện hạt nhân gây ra, đồng thời kêu gọi thực hiện các bước ngay lập tức nhằm phi quân sự hóa nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzia do lực lượng Nga chiếm đóng.
Kyiv và Moscow không đưa ra bình luận ngay lập tức về báo cáo, được thực hiện từ ngày 1 tháng 2 đến ngày 31 tháng 7 và dựa trên công việc của Phái bộ Giám sát Nhân quyền của Liên hợp quốc tại Ukraine. Cả hai bên đều bác bỏ các cáo buộc vi phạm nhân quyền.
OHCHR cho biết họ đang tiếp tục lập hồ sơ và xác minh các cáo buộc về việc sát hại trái pháp luật hàng trăm dân thường của các lực lượng vũ trang Nga ở các khu vực Kyiv, Sumy và Kharkiv.
Nó cho biết họ cũng đã ghi lại ít nhất sáu vụ giết hại dân thường được coi là kẻ phản bội vì cáo buộc hợp tác với Nga trong các khu vực bị chiếm đóng.
Ukraine yêu cầu lính nghĩa vụ Nga ‘đầu hàng’ để tự cứu mạng sống họ
A ndriy Yermak, người đứng đầu chính quyền tổng thống Ukraine, nói rằng lính nghĩa vụ Nga được huy động nên “đầu hàng” để cứu mạng sống của họ.
“Những người Nga được huy động đầu hàng sẽ cứu được mạng sống của họ. Còn những người còn lại, rất có thể họ sẽ phản bội lại họ (Nga)”, ông nói.
Các quan chức ở Tbilisi cho biết, số lượng người Nga chạy sang nước láng giềng Gruzia mỗi ngày đã tăng gần gấp đôi kể từ khi Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố điều động một phần cho cuộc chiến ở Ukraine, các quan chức ở Tbilisi cho biết.
“Bốn đến năm ngày trước, 5.000-6.000 (người Nga) đến Georgia hàng ngày. Con số này đã tăng lên khoảng 10.000 người mỗi ngày”, Bộ trưởng Nội vụ Georgia, Vakhtang Gomelauri, cho biết.
Hỏa tiễn đạn đạo liên lục địa Sarmat được bắn đi từ tây bắc nước Nga, bổ sung vào khu vũ khí nguyên tử mà tổng thống Putin nói rằng sẽ làm cho những kẻ thù của Matxcơva phải suy nghĩ. Ảnh do cơ quan Roscosmos công bố ngày 20/04/2022. AP
Thụy My Cách đây 60 năm trong cuộc khủng hoảng hỏa tiễn Cuba, Kennedy và Khrouchtchev hoàn toàn ý thức được sự khủng khiếp của thảm họa nguyên tử. Nhưng Putin ngày nay như một tay chơi thua đậm, muốn « ăn cả ngã về không ». Với trò dùng bom hạt nhân để bắt bí, ông ta đùa với sự tồn tại của hành tinh. Thế giới không thể chấp nhận sống dưới bóng ma một cuộc chiến tổng lực, với cái giá khổng lồ về sinh mạng.
Nhưng Putin ngày nay thì khác. Ông ta như một tay chơi đã thua đậm ván trước nên muốn ăn cả ngã về không. Và ngược với Khrouchtchev, Putin dường như không có ý niệm về đạo đức. Dù vậy cũng cần nói với đương kim chủ nhân điện Kremlin, như De Gaulle trong cuộc khủng hoảng Cuba đã nói với đại diện Matxcơva ở Paris : « Vậy thì thưa ông đại sứ, chúng ta sẽ chết chùm ». Trước săng-ta của Putin, chúng ta không còn chọn lựa nào khác là cứng rắn và rõ ràng. Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar muốn mở đàm phán lập tức để giảm căng thẳng. Nhưng đàm phán những gì ? Les Echos nhấn mạnh, chẳng có gì để thương lượng cả. Nga đặt cược vào bạo lực và đã thua.Sau khi loan báo động viên từng phần, không còn chỗ trên những chuyến bay từ Matxcơva và Saint-Petersbourg ra nước ngoài, và xe hơi kẹt nhiều cây số ở biên giới với Gruzia. Những người trẻ thành thị, có học không muốn chết cho cuộc chiến tranh của Putin, họ vội vã rời khỏi đất nước giờ đây làm họ sợ hãi. Chiến tranh Ukraina đối với người Nga đang trở thành một Việt Nam cuối thập niên 60.Thế giới không thể chấp nhận sống dưới bóng ma một cuộc chiến tổng lực với cái giá khổng lồ về sinh mạng, kinh tế, tài chánh và đạo đức; không thể cúi đầu tuân theo mệnh lệnh của Vladimir Putin. Với trò dùng bom nguyên tử để bắt bí, ông ta đùa với sự tồn tại của hành tinh, biến nước Nga thành đế quốc của điều ác và sự điên rồ. Theo Les Echos, an ninh và ổn định quốc tế chỉ có được hậu Putin.
1. Chiến sự diễn ra liên tục tại thành phố Lyman, quân Ukraina tuy đã vào được thành phố, nhưng như thường lệ, họ không tấn công và chiếm vị trí của phía Nga bằng mọi giá, mà làm cho quân Nga tập trung cả về đây :
#ucraina fronte orientale di Lyman: Ucraini potrebbero aver preso shandryholove e quindi attaccare dobrusheve da nord, se cade dobrysheve, probabile che direzione sia verso stavky per chiudere da Nord Lyman. Combattimenti anche in zona ridkodub pic.twitter.com/O4r4DRUybF
Nguồn từ Nga công nhận quân Ukraina đã vòng ra phía sau lưng thành phố Lyman và chiếm được thên nhiều vùng đất:
Current situation in Lyman area:#UkrainianArmy recaptured the towns of Nove/Нове, Karpivka/Карпівка, Novyi Myr/Новий Мир, Hlushchenkove/Глущенкове, Maliivka/Маліївка, Karpivka Карпівка, Novoselivka/Новоселівка & new parts of Drobysheve/Дробишеве. Map: [ https://t.co/eBXUKSEJXq ] pic.twitter.com/K0VhwZwJtU
…đồng thời thông báo quân Ukraina đang xé toang hệ thống phòng thủ của Nga, liên tiếp chiếm được Karpivka, Redkodub và đang chuẩn bị bao vây Lyman nếu chiếm được Zelonaya Dolina:
Quân Ukraina đã tiến được 1 nửa quãng đường tới cứ điểm quan trọng nhất của Nga tại mặt trận này, thành phố Svatove:
Ukrainian forces that broke through the defense lines around Oskil a few days ago are half way to Svatove. Once they reach the Highway on its outskirts, they'll likely split and go north and south, encircling Lyman and Borova. https://t.co/O1mZrU52nRpic.twitter.com/GlAGF50YQl
Thêm một vùng đất rộng lớn bên kia sông Oskil đã được giải phóng:
Russian defense lines in and around Lyman are falling apart. Drobysheve has been taking by Ukrainian forces. UA forces have entered the city and streets fights inside Lyman have broken out. #Lyman#Donetsk#Ukrainepic.twitter.com/sy5L3Q8aZl
Nguồn độc lập công nhận rằng quân Ukraina đang tiến rất nhanh và khả năng quân Nga tiếp tục vỡ trận ở chiến trường này:
Situation east of Oskil river: Many settlements towards the north are grey zones. Majority of the fighting is taking place near Nova and Zelena Dolyna as Ukrainian forces are attempting to flank Lyman from the north.
This video illustrates how UA will liberate all the territories. UA forces advance, force orcs out of their positions and exterminate them. Grenades, HIMARS, whatever. The whole world knows occupied Lyman will be encircled soon. Yet ruzZians do nothing bout it.#lviv#khersonpic.twitter.com/Sg8YsHt501
Từ mấy ngày nay, biên giới với Georgian kẹt cứng, hàng ngàn xe cộ đang chờ được qua biên giới và số lượng không ngừng tăng lên:
The border between Russia and Georgia now. There is an endless line of people. Someone is fleeing the country with pets. An old lady walking barefoot. A reminder that the temperature is close to zero degrees Celsius. #mobilizationpic.twitter.com/QWfKCPZDiq
Russian-Georgian border, checkpoint Verkhny Lars. Many luxury cars in that long queue. Wealthy Russians aren’t going to die for Putin, although many gladly worked for his regime and his oligarchs. I wonder how many 🇷🇺 officials’ and bureaucrats’ sons are fleeing 🇷🇺 today🤨 pic.twitter.com/9wx8EL9eFU
Do tất cả những xe có chữ Z, V bị cấm không được qua bên giới, người Nga phải vội vã xóa bỏ chúng trước khi bỏ chạy:
Cars with "Z" and "V" stickers are not allowed to pass at the Russian-Georgian border, media reported, citing witnesses to how Russians removed stickers before crossing the border. pic.twitter.com/aLbDZ6whxt
Lo sợ „có quá nhiều người nước ngoài tràn vào lãnh thổ”, chính phủ Phần Lan đã ngừng cấp visa du lịch cho những người có quốc tịch Nga:
20220923: Reuters: Thousands of Russians head for Finland amid Putin's Ukraine mobilization push ["Number of Russians crossing into Finland heavy Friday ahead of plan to stop issuing tourist visas" https://t.co/xxkk85N1bo
Các cuộc biểu tình chống lệnh „tổng động viên một phần” của Putin trên toàn nước Nga vẫn tiếp tục:
Russian anti-mobilisation protests appear to be growing. This video shows wives and mothers in Yakutsk rallying against Putin’s draft pic.twitter.com/VvcDCgiD36
Khoảng hơn 2.000 người đã bị bắt tại các cuộc biểu tình này. 260.000 người khác chạy trốn. Thay vì chiến đấu vì quyền lợi của chính mình, dân Nga đang chọn bỏ trốn, ngược lại hẳn hình ảnh gần 300.000 người Ukraina trở về nước tham gia bảo vệ Tổ quốc trong những ngày đầu xảy ra cuộc xâm lược từ Nga.
Over 2,000 protesters detained in Russia since last week's partial mobilization.https://t.co/IFwPxhh9X8
Day 2 of Dagestanis continuing to resist the mobilization. Many protests in Russia but nothing of the scale and intensity as in Dagestan. Too many Dagestanis already killed in this war. pic.twitter.com/V3XCHlfPkd
Situation in Dagestan is increasingly becoming out of control. Police has started using tear gas and occasionally fires into the air. Mobilization seems to be less popular than Moscow is willing to admit. Well, surprise… #Dagestan#Russia#Ukrainepic.twitter.com/N8D7jzjRnE
— Dagestan in the world | Дагестан в мире (@DagestanITW) September 25, 2022
Andy Vermaut shares:Protests erupt in Russia's Dagestan region over Putin's mobilization orders: submitted by /u/mannabd [link] [comments] https://t.co/MydWjQDr2l Thank you! pic.twitter.com/sa3aDksS0M
2ème jour de manifestations contre la #mobilisation au #Daghestan et maintenant même les femmes sont assommées & poussées dans des voitures de police..
Có những người bị bắt đi lính thậm chí còn hô: „Vinh quang cho Ukraina !”, „Chúa phù hộ nước Mỹ !”, „Nước Nga như c… !” để bị bắt đi tù, còn hơn phải đi lính sang chiến trường Ukraina (phim từ truyền hình quốc gia Nga)
Phản ứng của một người mẹ Nga sau khi biết con trai 21 tuổi của mình đi lính nghĩa vụ đã bị gửi sang Ukraina rồi bị bắt làm tù binh:
This is how #Russians are under #Putin's rule in #Russia
"What do you mean? Is he in Ukraine?" The mother of the Russian POW did not know that her 21-year-old conscript son was sent by the Russian command to Ukraine.#mobilization#mobilisationpic.twitter.com/6gxHzFdLUL
Viện nghiên cứu chiến tranh ISW cho rằng việc tổng động viên không đem lại hiệu quả gì và không làm ảnh hưởng tới diễn biến chiến trường trong năm 2022, thậm chí cả 2023, do đa số lính mới này sẽ không muốn và không có tinh thần để chiến đấu, chưa kể việc huấn luyện qua loa và trang bị kém cỏi. Ngoài ra, lệnh tổng động viên đã làm xáo trộn các giá trị căn bản của xã hội Nga mà để có thể quay về như cũ sẽ mất nhiều năm nữa.
Ngay cả những phụ trách tuyên truyền của Nga cũng không hài lòng với lệnh tổng viên nhưng lại tìm cách đổ lỗi cho sự hỗn loạn là do các cơ quan đăng ký lính gây ra:
3. Nga đang tiến hành trưng cầu dân ý tại 4 tỉnh của Ukraina để sát nhập, tuy chưa công bố kết quả nhưng đã lên kế hoạch: „29-09-2022, quốc hội Nga Duma sẽ bỏ phiếu công nhận 4 tỉnh này là lãnh thổ của Nga, ngày 30-09-2022, tổng thống Nga Putin sẽ công bố quyết định trong bài phát biểu gửi tới toàn dân” và ngay lập tức sau đó „những vùng đất này sẽ thuộc về lãnh thổ Nga”. „Bỏ phiếu tự nguyện” kiểu Nga là có lính vác súng tới tận nhà gõ cửa rồi bắt phải bỏ phiếu: „Có hoặc không” ngay trước mặt.
Buồn cười nữa là tuy chưa kết thúc „bỏ phiếu”, kết quả 4 ngày đầu đã được công bố mà tất nhiên là „thuộc vệ Nga”. Sự trơ trẽn của chính quyền Nga lên tới đỉnh điểm, bởi không những là người kiểm phiếu, họ cũng không cho biết chính quyền Nga dựa trên luật nào để cho phép đem quân đội tới xâm lược 1 phần lãnh thổ của 1 quốc gia khác có chủ quyền, rồi ngang nhiên tổ chức „trưng cầu dân ý” để hợp thức hóa việc ăn cướp này:
Một điều hài hước nữa là Nga hoàn toàn chưa chiếm được TOÀN BỘ 4 tỉnh này, bao gồm cả Lugansk, nhưng đã bỏ phiếu là diện tích cả 4 tỉnh là „lãnh thổ Liên bang Nga”. Tất nhiên, lại có cảnh „dân chúng nô nức đi bầu” trên truyền hình:
Đáp trả, chương trình truyền hình Hà Lan tuyên bố: „toàn bộ nước Nga là lãnh thổ của họ bị Nga chiếm đóng”, và cũng tiến hành „trưng cầu dân ý” để sát nhập Nga vào Hà Lan:
5. Lần đầu tiên, Girkin, tên tội phạm chiến tranh, cựu chỉ huy trưởng chiến dịch chiếm Donetsk, một trong những nguồn tin chính từ phía Nga ở cuộc chiến này, công khai thừa nhận: „ngay cả khi có chiếm được thành phố Bakhmut, quân Nga cũng hoàn toàn không giải quyết được điều gì” , rồi đưa ra những giải thích cặn kẽ, chỉ ra rằng những „gọng kìm” cũ đã gãy nên các kế hoạch chiến tranh cần phải thay đổi:
Nguồn Nga cũng phải công nhận, quân Nga tuy có tiến triển tại chiến trường này nhưng quá chậm và quá ít. Đã 3 tháng trôi qua, quân Nga thậm chí vẫn chưa vào được ngoại ô thành phố, tốc độ tiến quân không tới 1km/tuần.
The Wall Street Journal cho rằng: phía Ukraina đã có những cải thiện đáng kể về hệ thống phóng không, bắn hạ 12 máy bay của Nga cùng với drone mà Nga mua từ Iran, khiến lợi thế về không quân của Nga ngày càng giảm:
8. Nga tiếp tục dùng drone của Iran quấy nhiễu thành phố Odessa, tất nhiên, ngoài việc tạo ra bất ổn cho người dân, chúng không tạo được bất kỳ thay đổi nào về mặt quân sự trên chiến trường, bởi Odessa nằm cách xa chiến tuyến:
9. Thứ trưởng Bộ quốc phòng Nga Dmitr Bulgakov, người phụ trách hậu cần quân đội Nga, đã bị cắt chức, thay vào đó là tướng Mikhail Mizintsev, „tên đồ tể ở Mariupol”
10. Hình ảnh những người lính Azov được trả tự do thông qua việc trao đổi tù binh với Nga, cho thấy phía Nga giam giữ họ trong những điều kiện tệ hại đến thế nào. Theo điều kiện trao đổi, họ sẽ phải ở Thổ Nhĩ Kỳ cho tới hết chiến tranh.
Nếu ai đó cho rằng việc Putin ngang nhiên sát nhập 4 vùng tạm chiếm được vào lãnh thổ Nga rồi đe dọa „sử dụng vũ khí hạt nhân nếu bị tấn công” sẽ ngăn được bước tiến của quân Ukraina thì e rằng sự thất vọng của bạn sẽ chỉ ngày càng lớn mà thôi, bởi vùng Crimea từ năm 2014 cũng từng bị Nga dùng sức mạnh cưỡng đoạt, sát nhập vào lãnh thổ Nga nhưng đã phải hứng chịu nhiều đợt tấn công từ phía Ukraina suốt thời gian qua, mà phía Nga không thể làm được gì nhiều. Chưa kể, bất kỳ ném bom nguyên tử ở đâu, Putin cũng sẽ biến nơi đó thành vùng đất nhiễm phóng xạ trong ít nhất 10 năm tới, nên ngoài việc hủy diệt, Putin cũng chẳng để làm gì, không thể đi qua hay chiếm được, chưa kể, sự trả đũa sẽ dẫn tới sự sụp đổ hoàn toàn của nước Nga.
Vậy nên việc tổng động viên hay đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân càng nói lên sự cùng quẫn của Putin và cả chính quyền Nga lúc này, lộ rõ sự cạn kiệt về cả nhân lực lẫn vũ khí, càng cho thấy việc Nga thua chạy cũng sẽ là điều tất yếu thôi.
